بایون
بایون (Bayonne)
رودبندر[۱]ی در ولایت پیرنهـآتلانتیک[۲] در جنوب غربی فرانسه، واقع در محل تلاقی[۳] رودهای آدور[۴] و نیو[۵]، به فاصلۀ ۵ کیلومتری دریا. 53,312 نفر جمعیت دارد (۲۰۲۲) و مساحتش 21.68 کیلومتر مربع است. ارتفاع متوسط آن ۴ متر از سطح دریاست. از لحاظ تاریخی، مرکز شمشیرسازی و
خنجرسازی و مدعی اختراع سرنیزه است. از مراکز فرهنگ باسک[۶] است، و در ناحیۀ توریستی مهمی قرار دارد. صنایع آن عبارتاند از تولید چرم، کود شیمیایی، فولاد، و هواپیما. بایون مقرّ اسقفنشین است و یک کلیسای جامع دارد که بخشی از آن را در قرن ۱۳م ساختند. ارگ آن را یک مهندس نظامی در قرن ۱۷ ساخت. بایون در دوران حکومت رومیها، لاپوردوم[۷] نام داشت. از ۱۱۵۴ تا ۱۴۵۱م تحت سلطۀ انگلیسیها بود، سپس فرانسویها آن را مجدّداً اشغال کردند. در قرن ۱۸، به بندری آزاد تبدیل و تجارت بینالمللی آن شکوفا شد. درخلال جنگهای ناپلئونی[۸]، انگلیسیها آن را محاصره و تجارت را در آن متوقف کردند. با احداث موجشکنی به طول بیش از یک کیلومتر در اقیانوس اطلس[۹]، سرانجام کشتیهای بزرگ وارد بندر مزبور شدند. پس از جنگ جهانی دوم[۱۰]، بهرهبرداری از گاز طبیعی در دامنۀ پیرنه سبب پیشرفت و ترقّی فزاینده در منطقه شد.