پناهگاه حیات وحش دودانگه و چهاردانگه
پناهگاه حیات وحش دودانگه و چهاردانگه (Dodangeh and Chahardangeh Wildlife Sanctuary)
زیستگاه نمونۀ گونههای مختلف گیاهی و جانوری تحت حفاظت سازمان محیط زیست ایران، در بخشهای دودانگه و چهاردانگه، جنوب شهرستان ساری، استان مازندران. این اکوسیستم که از سال 1354ش در فهرست مناطق تحت حفاظت قرار گرفته است، علاوه بر گونههای جانوری تحت حفاظت، از حیث تنوع گیاهی نیز حائز اهمیت است. پناهگاه حیات وحش دودانگه و چهاردانگه با مساحت 16,200هکتار، منطقهای کوهستانی با حداقل ارتفاع 800 و حداکثر ارتفاع 2,860متر است. از حیث اقلیمی، در ارتفاعات زیر 2000متر سرد و مرطوب و در ارتفاعات بالاتر از 2000متر سرد و نیمهخشک است. پوشش گیاهی منطقه شامل پنج ریخت کلی میشود: جنگل، درختزار، درختچهزار، بالشتکی خاردار، خزانشوندهٔ سردسیری. پارک ملی کیاسر و منطقۀ شکارممنوع کیاسر در شمال، منطقۀ حفاظتشدۀ پرور در جنوب، و منطقۀ حفاظتشدۀ بولا در جنوب غربِ پناهگاه حیات وحش دودانگه و چهاردانگه را محدود کردهاند و راه دسترسی به این منطقه از طریق جادۀ ساری - کیاسر - دامغان است. پناهگاه حیات وحش دودانگه و چهاردانگه بخشی از رشتهکوههای البرز است که ارتفاعات آن به طور قابل توجهی از سطح دریا بلندتر است. این منطقه با درختان جنگلی، رودخانهها، آبشارها و مراتع وسیع، فضای بسیار مناسبی برای انواع گونههای گیاهی و جانوری فراهم کرده است. بخشهای شرقی آن سرتاسر کوهستانی و فاقد پوشش جنگلی یا درختزار و غرب آن بخش کوچکی از جنگلهای هیرکانی است. سفیدرود (از سرشاخههای رود تجن) و ریزابههای آن در این منطقه جریان دارند. با وجود چند روستای کوچک و کمجمعیت (خاصه در بخشهای شمالیِ) پناهگاه حیات وحش دودانگه و چهاردانگه، این منطقه همچنان جزو اکوسیستم نسبتاَ دستنخوردۀ مازندران است؛ با اینحال، علاوه بر گونههای جانوری آن که از طرف شکارچیان غیرمجاز در معرض تهدید است، شرکتهای چوببری نیز تهدیدی برای جنگلهای منطقه هستند.
تنوع جانوری
از جانوران این منطقه پستاندارانی مانند مرال، شوکا، خرس، پلنگ، گربۀ وحشی، گربۀ جنگلی، راسو، سمور، شغال، روباه، خفاش، فک دریای خزر و پرندگانی با سه گونۀ قوی گنگ، قوی فریادکش و قوی کوچک، دو گونۀ پلیکان خاکستری و سفید، انواع غاز و اردک (همانند غاز پاخاکستری، اردک سرسبز، خوتکا، سرحنایی، اردک اردهای، فیلوش و مرگوس بزرگ)، فلامینگو، چنگر، عقاب دریایی دمسفید، سنقر تالابی، قرقاول خزری و دراج را میتوان نام برد. خزندگانی همچون لاکپشت خزری، لوس مار و وزغ سبز نیز در آن یافت میشود. گونۀ پروانۀ Melanargia sadjadii در درختزارهای منطقه در میان علفهای بلند زیست میکند.
پوشش گیاهی
پوشش گیاهی منطقه عمدتاً شامل انار وحشی، توسکا، اُرس، سرخدار، نمدار، راش، بلوط، نی، لویی، سازیل، علف هفتبند، علف شور، هزارنی و عدسک آبی میشود.