آریا

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
نسخهٔ تاریخ ‏۲۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۵:۲۳ توسط Reza rouzbahani (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

آریا (موسیقی)(aria)
(در ایتالیایی‌ به‌معنای هوا) ترانۀ تک‌صدایی ملودیک با خصوصیتی اندیشناک، اغلب دارای یک بخش میانی متضاد، بیانگر لحظۀ آشکارشدن حقیقت در عمل نمایشیِ یک اپرا[۱] یا اوراتوریو[۲]. آریا که در ائورودیکه[۳] (۱۶۰۰) اثر پِری[۴] و اورفئو[۵] (۱۶۰۷) ساختۀ مونته‌وردی[۶] نیز یافت می‌شد، در آثار آلِسّاندرو اسکارلاتّی[۷] و هَندل[۸] ساخته و پرداخته‌ترین قالب خود را به‌دست آورد، و تبدیل به یک قطعۀ آهنگین برای خوانندگان اول اپرا شد. نمونه‌ای از آن عبارت است از آریای «هر کجا قدم‌ گذاری[۹]» از اوراتوریوی غیرمذهبی سِمِله[۱۰] (۱۷۴۴) اثر هندل بر شعری از ویلیام کانگریو[۱۱]. آریا به‌مثابه قطعه‌ای مخصوص ساز، قطعه‌ای پرملودی و تقلیدگر یک خط آوازی است. آریا تا اوایل قرن ۱۸ ترانه‌ای سه‌قسمتی بود، که قسمت سوم آن تکرار قسمت اول محسوب می‌شد، و قسمت دومش انواع و اقسام سوژه‌ها، گام‌ها و حالت‌ها را ارائه می‌کرد. نام دقیق‌تر این فرم «آریا دا کاپو[۱۲]» است. پس از مرگ هندل (۱۷۵۹) و در دوران کودکی موتسارت (دهۀ ۱۷۶۰) فرم‌های آزادتری پدیدار شدند، که گاهی برمبنای فرم سونات[۱۳] (موتسارت) ساخته می‌شدند، و بعدها شکل خود را از کنش نمایشی اپرا (بتهوون، وبر[۱۴]) یا اوراتوریو (مندلسون[۱۵]) گرفتند.

 


  1. opera
  2. oratorio
  3. Euridice
  4. Peri
  5. Orfeo
  6. Monteverdi
  7. Alessandro Scarlatti
  8. Handel
  9. Where’er you walk
  10. Semele
  11. William Congreve
  12. da capo aria
  13. sonata form
  14. Weber
  15. Mendelssohn