آل نهیان، شیخ زاید بن سلطان (۱۹۱۸ـ۲۰۰۴)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

آل نَهیان، شیخ زاید بن سلطان (۱۹۱۸ـ۲۰۰۴) Al-e Nahyan, Sheikh Zayed bin Sultan

شيخ زايد بن سلطان آل نَهيان

مؤسس و رهبر سیاسی امارات متحدۀ عربی. او کوچک‌ترین فرزند شیخ سلطان بن زاید آل نهیان حاکم اجدادی ابوظبی بود. در ۱۹۶۶ با عزل برادرش بدون خون‌ریزی و با کودتا در کاخ، جانشین برادرش شیخ شخبوط شد. حاکم امیرنشین ایالت شرقی ابوظبی شد که در آن زمان تحت‌الحمایۀ انگلستان بود. از ۱۹۷۱ رئیس امارات متحدۀ‌ عربی بود و چهار بار دیگر انتخاب شد. به‌طور سنتی در حوزۀ آموزش‌های اسلامی ـ عربی تحصیل کرد. وی از مهارت‌های خود در مقام دولتمرد برای اتحاد قبایل متفرق ابوظبی بهره جست و از ثروت نفتی این امیرنشین برای توسعۀ زیرساخت‌ها و خدمات اجتماعی استفاده کرد. او به‌عنوان یک حاکم نسبتاً روشنفکر، که به رسانه‌ها اجازۀ کارکردن می‌داد، شناخته می‌شد. در ۱۹۷۱ نقشی اساسی در متقاعدکردن دولت‌های کوچک و همسایۀ خود در خلیج فارس برای به‌هم‌پیوستن و تشکیل امارات متحدۀ‌ عربی ایفا کرد و به ریاست این کنفدراسیون رسید. شیخ زاید، که دولتمردی میانه‌رو و طرفدار غرب بود، به برقراری صلح و آرامش در منطقه پرداخت، به تشکیل «شورای همکاری خلیج فارس» در ۱۹۸۱ یاری رساند، و در اختلافات مرزی عمان و یمن و در جنگ ۸‌سالۀ عراق علیه ایران طی سال‌های ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۸ میانجیگری کرد. در جریان جنگ خلیج فارس (۱۹۹۰ـ۱۹۹۱) پایگاه‌هایی را در اختیار نیروهای متحد به فرماندهی ایالات متحد امریکا گذاشت، اما پس از بیرون رانده‌شدن نیروهای عراقی از کویت با ادامۀ مجازات‌های سازمان ملل بر ضد عراق به مخالفت برخاست. در ۱۹۹۱، درپی ورشکستگی «بانک بین‌المللی بازرگانی و اعتبارات»، که شیخ زاید از سهام‌داران و سرمایه‌گذاران اصلی آن بود، لطمۀ مالی سختی خورد.