آینه

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

آینه (mirror)

هر نوع سطح صیقلی بازتابندۀ نور. غالباً شیشه‌ای است که پشت آن را با آلیاژ[۱]ی از جیوه[۲] پوشش داده‌اند. آینۀ تخت[۳] تصویری مستقیم[۴]، مجازی[۵]، و هم‌اندازه[۶] با جسم در پشت آینه و در فاصله‌ای برابر با فاصلۀ جسم از سطح آینه تشکیل می‌دهد. آینۀ مقعر کروی[۷]، بسته به فاصلۀ جسم تا آینه[۸]، تصویری کوچکتر، معکوس، و حقیقی در جلو آینه، یا تصویری بزرگتر، مستقیم، و مجازی در پشت آن تشکیل می‌دهد. آینۀ محدب کروی[۹] تصویری کوچکتر، مستقیم، و مجازی در پشت آینه تشکیل می‌دهد. آینۀ خودروها از این نوع است. به نظر می‌رسد در آینۀ تخت پرتوهای نور از پشت آینه می‌آیند، اما عملاً چنین نیست. تصویر حقیقیِ معکوسِ آینۀ مقعر کروی جایی تشکیل می‌شود که پرتوهای نور از سطح آینه گذشته‌اند. فاصلۀ کانونی[۱۰] (f) آینۀ کروی برابر است با نصف شعاع انحنا[۱۱]ی آن. فاصلۀ کانونی، فاصلۀ تصویر تا آینه[۱۲] (v) و فاصلۀ جسم تا آینه (u)، را فرمول زیر به هم مرتبط می‌سازد: (فرمول ۱).

فرمول ۱:
جنس موادی که معمولاً برای ساخت آینه به کار می‌روند عبارت‌اند از آلومینیوم، مس[۱۳]، مولیبدن[۱۴]، و کاربید سیلیسیم[۱۵]. برای ساختن آینه‌های بازتابی[۱۶] دقیق، مانند آینه‌های تلسکوپ‌های نجومی بزرگ، از بخار سیلیسیم کاربید[۱۷] که به روش شیمیایی پشت سطح نشانده می‌شود، و فرآیند صیقل‌کاری الکترولیزی[۱۸] استفاده می‌کنند. این فرآیند در ۱۹۸۹ ابداع شد. دقت آینه‌هایی که با این روش ساخته می‌شوند در حدود چند آنگستروم[۱۹] است.
آینه‌های مایع[۲۰]. این گونه آینه‌ها را با چرخاندن مایعی مثل جیوه می‌سازند، به قسمی که نیروهای گرانش[۲۱] و گریز از مرکز[۲۲] آن را به شکل سهمی کامل درمی‌آورند. مزایای آینه‌های مایع نسبت به آینه‌های جامد عبارت است از (۱) این نوع آینه‌ها گود نمی‌افتند و بنابه تئوری می‌توان آن‌ها را بسیار بزرگ ساخت، (۲) ارزان‌ترند، و (۳) نیاز به صیقل‌کاری ندارند. در ۱۹۹۴، تعداد معدودی تلسکوپ با آینۀ مایع برای فعالیت‌های پژوهشی ساخته شد. در ۱۹۹۵، بزرگ‌ترین تلسکوپ با آینۀ مایعی به قطر سه متر برای رصدخانۀ اربیتال دبریس[۲۳]، متعلق به ناسا و واقع در ایالت نیومکزیکوی امریکا، ساخته شد.

 


  1. alloy
  2. mercury
  3. flat (plane) mirror
  4. erect
  5. virtual
  6. same-size
  7. spherical concave mirror
  8. object distance
  9. spherical convex mirror
  10. focal length
  11. radius of curvature
  12. image distance
  13. copper
  14. molybdenum
  15. silicon carbide
  16. reflective mirrors
  17. silicon carbide
  18. electrolytic in-process dressing (ELID)
  19. angstrom
  20. liquid mirror
  21. gravity force
  22. centrifugal force
  23. Orbital Debris Observatory