آیین نامه

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

آیین‌نامه (Instruction)

در اصطلاح، عنوان کتاب‌ها و رسالاتی به فارسی میانه دربارۀ آداب و رسوم درباری، آداب جنگ، آیین‌های برگزاری جشن‌های ایرانی (مانند نوروز و مهرگان و سده)، آداب و قواعد بازی‌ها و سرگرمی‌ها، داستان‌ها، لطیفه‌ها، و سخنان حکمت‌آمیز از دورۀ ساسانیان. نام این کتاب‌ها در فارسی میانه (ایوین نامگ/آیین نامگ) است. اصل فارسی میانۀ هیچ‌یک از آیین‌نامه‌ها برجای نمانده اما ترجمۀ عربی و گاه فارسی برخی از آن‌‌ها در دست است. مسعودی در التنبیه، از آیین‌نامه‌ای با عنوان کتاب‌الرسوم یاد می‌کند که بزرگ‌ترین و مشهورترین کتاب از این نوع است و ظاهراً همین اثر را ابن‌مقفّع با عنوان آیین‌نامه فی‌الائین به عربی ترجمه کرده که ازمیان رفته است. آیین‌نامۀ کوتاهی نیز به زبان عربی با عنوان آیین‌لأردشیر، منسوب به اردشیر ساسانی، در دست است.