اخترشناسی پرتو گاما

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

اخترشناسی پرتو گاما (gamma-ray astronomy)
در اخترشناسی، بررسی اجسام آسمانی[۱] گسیلندۀ پرتوهای گاما[۲] این پرتوها فوتون[۳]های پُرانرژی با طول موج[۴]های بسیار کوتاهند. بیشتر تابش[۵]های آشکارسازی‌شده از برخورد پرتوهای کیهانی[۶] با گاز هیدروژن در کهکشان[۷] ما ناشی می‌شوند. چند منبع پرتو گاما شناسایی شده‌ است که سحابی خرچنگ[۸] و تپ‌اختر[۹]ِ بادبان[۱۰] (قوی‌ترین منبع پرتو گامای آشکارسازی‌شده) ازجملۀ آن‌هایند. آشکارسازی پرتوهای گاما دشوار است و عموماً بررسی آن‌ها با استفاده از آشکارسازهایی که با بالون یا ماهواره حمل می‌شوند، صورت می‌گیرد. نخستین ماهواره‌های پرتو گاما SAD II (۱۹۷۲) و COS (۱۹۷۵) بودند. هرچند که در عملیات آپولو ۱۵ و آپولو ۱۶ هم، به‌ترتیب در ۱۹۷۱ و ۱۹۷۲، ردیاب‌های پرتو گاما به فضا برده شدند. ماهوارۀ SAS II بعد از چندماه از کار افتاد، اما COS.B تا ۱۹۸۲ به کارش ادامه داد و مساحی کامل قرص کهکشانی[۱۱] را عملی ساخت. در آوریل ۱۹۹۱، رصدخانۀ پرتو گامای کامپتون[۱۲]، برای پنج‌سال بررسی پرتو گاما در آسمان با شاتل[۱۳] فضایی آتلانتیس[۱۴] به فضا پرتاب شد. این رصدخانه ۶۱۷میلیون دلار امریکا ارزش داشت و با وزن ۱۶.۷ تُن، سنگین‌ترین باری است که تا به حال با شاتل فضایی حمل شده است.



  1. celestial objects
  2. gamma rays
  3. photon
  4. wavelengths
  5. radiation
  6. cosmic rays
  7. Galaxy
  8. crab nebula
  9. pulsar
  10. Vela
  11. galactic disc
  12. Compton Gamma Ray Observtory
  13. shuttle
  14. Atlantis