اصاله التخییر

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

اَصالَة‌التَّخْییر

اصطلاحی در اصول فقه، یعنی امکان انتخاب یکی از دو گزینه‌ای که احتمال می‌رود متعلقِ تکلیف باشند؛ و آن در جایی است که اصل تکلیف محرز، اما تعلق آن به این یا آن مشکوک باشد و جمع بین هر دو به ‌صورت احتیاط نیز مقدور نباشد و ترجیح یکی بر دیگری نیز بلا مرجّح باشد؛ در چنین صورتی عقل حکم به تخییر می‌کند، و اَصالة‌التخییر را جاری می‌داند؛ مثلاً بگویند: فلانی وارد شهر شد «مواظب او باش» روشن نیست مراد این ‌است که باید در خدمت او بود یا از او دوری کرد چون اصل الزام مسلّم و تردید در نوع الزام است، عقل حکم می‌کند که در انتخاب هر یک می‌توان مخیّر بود. باید توجه داشت که تمسک به اصالة‌التخییر در صورتی است که راه احتیاط (عمل به هر دو گزینه) و ترجیح یکی از آن دو مسدود باشد.