امر آمر قانونی

اَمر آمرِ قانونی

آمر قانونی شخصی است که به‌حکم قانون اجازه و صلاحیت اتخاذ تصمیم و صدور دستور اداری یا فرمان نظامی را به شخص یا اشخاص زیردست (تحت امر) خود داشته باشد، مانند دستور رئیس اداره به کارکنان یا فرمان فرماندۀ نظامی یا انتظامی در تیراندازی. امر آمر قانونی، دستور یا مجوزی است که مقام صلاحیت‌دار اداری صادر می‌کند و اشخاص زیردست مکلف به انجام آنند. امر آمر قانونی از موارد معافیت از مجازات است و عملی که تحت امر او انجام شده، جرم محسوب نمی‌شود. مثلاً تخریب و شکستن قفل، جرم است، اما اگر به‌دستور قاضی اجرای احکام انجام شود، جرم نیست. مادۀ ۵۶ قانون مجازات اسلامی می‌گوید: «اعمالی که برای آن‌ها مجازات مقرر شده، در موارد زیر جرم محسوب نمی‌شود: ۱ـ در صورتی که ارتکاب عمل به امر آمر قانونی بوده و خلاف شرع هم نباشد...» نیز به‌موجب مادۀ ۳۳۲ همان قانون «هرگاه ثابت شود مأمور نظامی یا انتظامی در اجرای دستور آمر قانونی تیراندازی کرده و هیچ‌گونه تخلف از مقررات نکرده است، ضامن دیه مقتول نخواهد بود...» اگر دستور مقام اداری خلاف قوانین موضوعه باشد، مستخدم دولت نمی‌تواند آن را اجرا کند، مگر این‌که مقام مافوق مسئولیت آن را کتباً عهده‌دار شود (مادۀ ۹ قانون استخدام کشوری، مصوب ۱۳۰۱).