باران اسیدی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
نسخهٔ تاریخ ‏۲۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۵:۲۳ توسط Shahraabi (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

بارانِ اَسیدی (acid rain)
بارش‌هایی اسیدی، عمدتاً به‌سبب آزادشدن دی‌اکسید گوگرد (SO۲) و اکسیدهای نیتروژن (NOx) در جّو تشکیل می‌شوند. این اکسیدها پس از حل‌شدن در آب باران خالص آن را اسیدی می‌سازند. دی‌اکسید گوگرد از سوختن سوخت‌های فسیلی مانند زغال‌سنگ پدید می‌آید و شامل مقادیر فراوانی گوگرد است. اکسیدهای نیتروژن از فعالیت‌های صنعتی گوناگون به‌ویژه ناشی از دود اگزوز ماشین‌ها پدید می‌آیند. درجۀ اسیدی (خاصیت اسیدی)[۱]را با مقیاس پها (pH) اندازه‌گیری می‌کنند که در آن، پهای صفر معرف مایعات و مواد جامد کاملاً اسیدی، و پهای چهارده معرف محلول‌ها و مواد جامد بسیار قلیایی است. آب مقطر خنثی و پهای آن هفت است. پهای باران طبیعی ۵.۶ است و به‌سبب اسیدکربنیک موجود در آن، حاصل از آمیختن CO۲ و آب، تا حدودی اسیدی است. پهای باران اسیدی کمتر از ۵.۶ است. باران اسیدی براثر بارش مرطوب[۲] (شبنم، برف، باران) و در شکل ذرات خشک (رسوب‌گذاری خشک[۳]) که از جو فرو می‌ریزند، مشاهده می‌شود. همچنین گازها مستقیماً جذب دریاچه‌ها، گیاهان و بناها می‌شوند. گازهای اسیدی روزانه بیش از ۵۰۰ کیلومتر مسافت را طی می‌کنند و از این‌رو باران‌های اسیدی نمونه‌ای از آلودگی‌های بین‌المللی‌اند. باران اسیدی منجر به آسیب‌دیدگی و مرگ موجودات جنگل‌ها و دریاچه‌های کشورهای اسکاندیناوی اروپا و شمال شرق امریکا شده است. در چین و هند که به سرعت در حال صنعتی‌شدن‌اند باران‌های اسیدی در حال گسترش‌اند. همچنین این گونه بارش‌ها به ساختمان‌ها و مجسمه‌ها آسیب می‌زنند. بنا به برآوردهای گروه محیط‌زیست[۴] انگلستان، برای جلوگیری از این آسیب‌ها لازم است گسیل دی‌اکسید گوگرد از نیروگاه‌ها ۸۱ درصد کاهش یابد. در انگلستان، با به‌کارگیری گیاهان گوگردزدا در دودکش‌های گاز نیروگاه‌ها و با استفاده از مشعل‌های کارآمد، درپی کاستن گسیل‌های گوگردند. همچنین، استفاده از گاز به جای زغال‌سنگ در نیروگاه‌ها و کارگذاشتن اجباری مبدل‌های کاتالیزوری[۵] در وسایط نقلیه از تمهیدات دیگر برای کاستن آلودگی است. اثر اصلی باران اسیدی برهم‌زدن تعادل شیمیایی خاک است و موجب انتقال کانی‌های مهم، ازجمله منگنز و آلومینیوم، می‌شود. گیاهانی که در این خاک‌ها زندگی می‌کنند، به‌ویژه مخروطیان، از فقدان کانی‌ها آسیب می‌بینند و نسبت به بیماری‌ها مستعد می‌شوند. کانی‌های خاک به دریاچه‌ها و رودخانه‌ها می‌ریزند و باعث آشفتگی چرخۀ حیات آب‌ها می‌شوند. این کانی‌ها به آبشش‌های بچه ماهیان آسیب می‌رسانند و موجب مرگ‌و‌میر گیاهان می‌شوند. دریاچه‌های آلوده به باران اسیدی سرانجام به‌علت ازبین‌رفتن پلانکتون‌[۶]ها سایر موجودات خود را نیز از دست می‌دهند. دریاچه‌ها و رودخانه‌ها همچنین در معرض آسیب مستقیم‌تری‌اند زیرا با زهکشی مستقیم باران از آب‌خیزها اسیدی می‌شوند.

 


  1. acidity
  2. wet precipitation
  3. dry deposition
  4. Department of the Environment
  5. catalytic converter
  6. plankton