بده، قاعده

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

بُدِه، قاعدۀ (Bode\'s law)
(یا: قاعدۀ تیتیوس ـ بده) سلسله اعدادی که فاصلۀ تقریبی سیّاره‌ها را از خورشید، برحسب یکای اخترشناختی (فاصلۀ بین زمین و خورشید = یکای اخترشناختی[۱])، و با افزودن عدد چهار به هر جمله از رشتۀ ۰، ۳، ۶، ۱۲، ۲۴، ۴۸، ۹۶، ۱۹۲ و سپس تقسیم آن بر ۱۰ به‌دست می‌دهد. قاعدۀ بده وجود سیّاره‌ای را در فاصلۀ بین مریخ[۲] و مشتری[۳] پیش‌بینی کرد و به کشف سیّارک‌ها[۴] انجامید. این «قاعده[۵]» در مورد نپتون[۶] و پلوتون[۷] نقض می‌شود. نخستین‌بار ریاضی‌دان آلمانی، یوهان تیتیوس[۸] (۱۷۲۹ـ۱۷۹۶)، در ۱۷۷۲ به چنین رابطه‌ای توجه کرده بود اما یوهان بُده[۹]، اخترشناس و ریاضی‌دان آلمانی، ابداع‌کنندۀ آن است.

 


  1. astronomical Unit
  2. mars
  3. Jupiter
  4. asteroids
  5. Law
  6. neptune
  7. pluto
  8. Johann Titius
  9. Johann Bode