تقویم جلالی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

تَقویم جَلالی
(یا: تقویم ملکی) تقویم خورشیدی تنظیم شده در زمان جلال‌الدوله ملکشاه سلجوقی (۴۶۵ـ۴۸۵ق) به‌دست گروهی از منجمان. مبدأ تقویم جلالی ۹ رمضان ۴۷۱ق (۱۵ مارس ۱۰۷۹م و اوّل فروردین ۴۵۸ش، برحسب تقویم امروزی ایران) است. سال جلالی از اوّل بهار («نوروز سلطانی») آغاز می‌شد و شامل ۱۲ ماه ۳۰ روزه و ۵ روز، در سال‌های کبیسه ۶ روز، اضافی درپی ماه دوازدهم، بود. نام ماه‌های آن همان نام ماه‌های قدیم و کنونی ایران است کبیسۀ آن معمولاً هر ۴ سال اعمال می‌شد، ولی در هر ۳۳ یا ۲۹ سال، یک‌بار کبیسۀ ۵‌ ساله (خماسی) به اجرا در می‌آمد. این تقویم در هر ۱۰هزار سال نزدیک به سه روز با سال خورشیدی واقعی اختلاف دارد و بدون شک می‌توان آن را یکی از دقیق‌ترین تقویم‌های جهان دانست. زیج سنجری که مبنای تقویم جلالی است، طول سال خورشیدی را ۳۶۵ روز و ۵ ساعت و ۴۸ دقیقه و ۴۴ ثانیه تعیین می‌کند، در حالی‌که اخترشناسان معاصر، ۳۶۵ روز و ۵ ساعت و ۴۸ دقیقه و ۴۵.۹۷۵ ثانیه را صحیح می‌دانند که اختلاف آن با طول سال زیج سنجری ناچیز است.