تکه
تَکِه
ایل بزرگ ترکمن، مرکب از دو گروه اصلی به نام‌های اُقتامِش و تُقتامِش، هرکدام متشکل از ده‌ها طایفه و تیره، ساکن نواحی چهارجو، مرو، تجن، سرخس، آخال، صحرای جنوبی خیوه و بعضی نواحی کوهستانی شمال خراسان. ایل تکه در گذشته بزرگ‌ترین گروه از ایلات ترکمن بوده است. جمعیت این مردم در میانۀ قرن ۱۳ق/ ۱۹م قریب ۸۰هزار خانوار بود. ایل تکه در اواسط قرن ۱۳ق، پس از پیروزی بر ایلات سارُق و سالور، واحۀ مرو را به تصرف خود درآورد. گروهی از تکهها در آغاز قرن ۱۲ق به دولت صفوی پیوستند. نادرشاه در آغاز کار خود، تکه‌های منطقۀ نسا و درگز، که دائماً به یک‌جانشینان منطقه حمله می‌آوردند، را قتل عام کرد. دامنۀ حملات غارتگرانۀ تکهها در عصر قاجاریه، به همۀ نواحی بخش شمالی نیمۀ شرقی کشور ایران کشیده شده بود. قوشیدخان تکه، در ۱۲۷۷ق، قوای ۲۰هزار نفری حمزه میرزا، حاکم خراسان، را درهم شکست. تیکمه سردار تکه، از ۱۲۹۱ تا ۱۲۹۶ق، مانع از تسلط قطعی روس‌ها بر ترکمنستان شد. در نتیجۀ شکست تکهها در جنگ گوک‌تپه (۱۲۹۸ق) از روس‌ها، نواحی ترکمننشین، به جز ترکمن‌صحرای ایران و مناطق ترکمننشین شمال غرب افغانستان، به‌دست آن‌ها افتاد. تکهها در شورش‌های بزرگ ترکمن‌ها علیه دولت روسیه در ۱۹۱۵ـ۱۹۱۶ شرکت فعال داشته و آسیب فراوان دیدند. پس از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷، بسیاری از سرداران ترکمن به مخالفان دولت شوروی پیوستند و برای مدتی، با حمایت ارتش انگلیس، مانع از استقرار دولت شوروی در ترکمنستان شدند.