جعفر خان زند

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

جعفر خان زند ( ـ۱۲۰۳ق)

از پادشاهان‌ زندیه (حک: ۱۱۹۹ـ۱۲۰۳ق)، پسر صادق‌خان‌ زند. در امارت‌ پدرش، به‌ سرداری‌ عراق منصوب‌ شد و در اختلاف پدر با برادر مادری‌اش، علی‌مرادخان،‌ نخست جانب پدر را گرفت و به اصفهان لشکر کشید، اما چندی بعد از پدر رنجیده و هم‌دست علی‌مرادخان شد و پس‌ از مرگ‌ علی‌مراد خان‌، در اصفهان‌ به‌ سلطنت‌ نشست‌ (ربیع‌الاول ۱۱۹۹). چهار ماه‌ بعد به‌ شیراز رفت‌ و آن‌جا را پایتختِ حکومت خود کرد.‌ سلطنت‌ وی‌ با ستیزه‌جویی‌ آقامحمدخان‌ قاجار مواجه‌ بود، چنان‌ که‌ تا ۱۲۰۲ق آقامحمدخان‌ دو بار اصفهان‌ را اشغال‌ کرد و تا شیراز پیش‌ رفت‌، اما موفق‌ به‌ تسخیر آن‌جا نشد. جعفرخان در ۱۲۰۰ق مجدداً‌ به اصفهان لشکر کشید و باقرخان خراسکانی را که علیه وی به آقامحمدخان قاجار یاری کرده بود، در حبس انداخت و کشت. وی سرانجام به‌‌دست‌ عده‌ای‌ از خوانین‌ زند به‌قتل‌ رسید (۲۵ جمادی‌الاولی ۱۲۰۳ق). او مردی‌ قوی‌ اما بی‌تدبیر بود.