حجاری

حَجّاری

از صنایع دستی کهن ایران. در ابتدا، سنگ‌تراش سنگ خام را، که از کوه جدا کرده‌اند، پس از اندازه‌گیری و تعیین مساحت هر قطعه، می‌تراشد؛ و بعد از تیشه‌کاری و سمباده‌زدن آن را صیقل می‌دهد. در مرحلۀ نهایی استادِ حجار، روی سنگ منبت‌کاری می‌کند. قلم‌زنی روی سنگ نیز از وظایف حجار به‌شمار می‌رود. منبت‌کاری روی سنگ، بسیار ظریف و مستلزم دقت فراوان است. هر سنگی برای حجاری مناسب نیست؛ مرمر بهترین سنگ برای امور تزیینی و کتیبه‌نویسی است. برخی از تولیدات سنگی عبارت‌اند از سنگ قبر، هَرکاره (دیگ سنگی)، سنگ آسیاب، گلدان، میز، حوضچه، هاون، کاسه، بشقاب، و تابلو که بزرگ‌ترین مرکز تولید آن مشهد است. حجاری روی سنگ‌های گران‌بها، مانند فیروزه، عقیق، و یاقوت، استادی و مهارت بسیار می‌طلبد. هنرمندان ایرانی از دیرباز درزمینۀ کار با سنگ‌های گران‌بها، همچون ساخت مهر و حکاکی آیات شریفه قرآن و دیگر هنرهای تزیینی، شهره بوده‌اند.