حجاز

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

حِجاز

سرزمين الحجر، اقامتگاه ثموديان، شمال غربي حِجاز

ناحیۀ تاریخی در عربستان[۱] سعودی نزدیک دریای سرخ، با ۲۹۰هزار کیلومتر مربع مساحت. این منطقه قبلاً پادشاهیِ‌ مستقلی بود و تحت حکومت شریف مکه اداره می‌شد. در ۱۳۴۳ق (۱۹۲۴) با سقوط ملک‌حسین آخرین شریف مکه ناحیۀ تحت سیطره در ۱۹۳۲، با منطقۀ نجد ادغام شد و عربستان سعودی به‌وجود آمد. به‌لحاظ تاریخی مهم‌ترین شهر آن مکه است. شهرهای مهم دیگر آن عبارت‌اند از مدینه، جده (نزدیک ساحل) و طایف، تفریحگاهی کوهستانی در ارتفاع ۱,۸۰۰متری. حجاز خاستگاه و مرکز روحانی و معنوی اسلام است. در لغت به معنای کمربند، ریسمان و به‌طور وسیع به مفهوم «مانع»‌ است؛ اما در تعبیر آن بین اعراب اختلاف‌نظر وجود دارد. رایج‌ترین عقیده بر این است که سلسله کوه‌های سراة که سرزمین‌های کم‌ارتفاع تهامه به محاذات دریای سرخ را از بلندبوم داخلی شبه‌جزیره (نجد) جدا می‌کند، همان حجاز است. مطابق نظری دیگر، حجاز بین شام در شمال، و یمن در جنوب جزیرةالعرب است. این واژه امروزه معمولاً بر ایالت غربی عربستان سعودی اطلاق می‌شود. حجاز به سه بخش شمالی، مرکزی، و جنوبی تقسیم می‌شود. بخش مرکزی به اراضی اطراف طائف، مکه، و جده محدود است و مهم‌ترین نقش را در تاریخ اسلام داشته است.


  1. کشوری در آسیا