دستگاه لنفاوی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
دستگاه لنفاوی (lymphatic system)
دستگاه لنفاوی (lymphatic system)


شبكه‌اي از مجاري، براي جمع‌آوري لنف توليدشده در بافت‌هاي گوناگون بدن و بازگرداندن آن به جريان خون. اين دستگاه همچنين بخشي از دستگاه ايمني بدن است و در مبارزه با عفونت‌ها و سرطان‌‌ها نقش دارد. در بافت‌هاي گوناگون بدن و در فضاي بين‌ياخته‌اي مايعي با نام لنف يافت مي‌شود كه از خون منشأ مي‌گيرد. بخش عمدة اين مايع از راه ديوارة مويرگ‌ها به خون بازمي‌گردد و بخش كوچكي از آن، كه حاوي برخي از ياخته‌ها و ذرات ريز، از جمله باكتري‌هاست، از طريق دستگاه لنفي به جريان خون بازگردانده مي‌شود. قطرات چربي، پروتئين‌ها، لنفوسيت‌ها<ref>lymphocyte</ref>، و باكتري‌هايي كه به بافت‌هاي بدن راه يافته‌اند، در اين مايع يافت مي‌شوند. در مسير مجاري لنفي، گره‌هاي لنفي<ref>Lymph node</ref> قرار دارند كه لنف از آن‌ها عبور مي‌كند. اين گره‌ها در واقع صافي‌هايي‌اند كه ذرات خارجي و ريزسازواره‌<ref>micro-organism</ref>هاي موجود در لنف را جدا مي‌كنند. در گره‌هاي لنفي، ياخته‌هاي گوناگون، ازجمله لنفوسيت‌ها، يافت مي‌شوند. اين ياخته‌ها ذرات خارجي را از لنف جدا، و باكتري‌ها و ويروس‌ها را تخريب يا خنثي مي‌كنند. به علاوه، گره‌هاي لنفي ياخته‌هايي دارند كه عليه پادگن<ref>antigen</ref>‌هاي بيگانه پادتن<ref>antibody</ref> توليد مي‌كنند. پيدايش عفونت در بخشي از بدن باعث بزرگ و دردناك‌شدن گره‌هاي لنفي مربوط به آن ناحيه مي‌شود. در صورت شديدبودن عفونت، ممكن است رگ‌هاي لنفي هم به صورت خطوط قرمزرنگ در زير پوست، مخصوصاً در اندام‌ها، ديده شوند. دستگاه لنفي در جذب چربي‌ها هم نقش دارد. جذب قندها و پروتئين‌ها از طريق مويرگ‌هاي جدار روده صورت مي‌گيرد، ولي بخش عمدة چربي‌ها از راه مجاري لنفي روده جذب و وارد خون مي‌شوند. گرفتگي مجاري لنفاوي مانع از تخليه لنف مي‌شود و نتيجة آن، تجمع لنف در بخشي از بدن است كه مجراي مربوط به آن مسدود شده است. اين تجمع باعث تورم بدن مي‌شود. در برخي از سرطان‌ها، ياخته‌هاي سرطاني وارد مجاري لنفي مي‌شوند و از اين طريق به ساير نواحي بدن گسترش مي‌يابند. ازجمله، سرطان پستان در مراحل اوليه به گره‌هاي لنفي زير بغل گسترش مي‌يابد. مجاري لنفي در همة مهره‌داران ديده مي‌شوند. در اغلب دوزيستان، خزندگان، و برخي از ماهي‌ها لنف بر اثر ضربان قلب لنفي در مجاري لنفي به حركت درمي‌آيد، ولي در پستانداران، جريان لنف بر اثر فشار ماهيچه‌هاي مجاور مجاري لنفي برقرار مي‌شود.
شبکه‌ای از مجاری، برای جمع‌آوری [[لنف]]<ref>lymph</ref> تولیدشده در بافت‌های گوناگون بدن و بازگرداندن آن به جریان [[خون]]<ref>blood</ref>. این دستگاه همچنین بخشی از دستگاه [[ایمنی]]<ref>immunity</ref> بدن است و در مبارزه با [[عفونت|عفونت‌]]<ref>infection</ref>ها و [[سرطان|سرطان‌‌]]<ref>cancer</ref>ها نقش دارد. در بافت‌های گوناگون بدن و در فضای بین‌یاخته‌ای مایعی با نام لنف یافت می‌شود که از خون منشأ می‌گیرد. بخش عمدۀ این مایع از راه دیوارۀ مویرگ‌ها به خون بازمی‌گردد و بخش کوچکی از آن، که حاوی برخی از یاخته‌ها و ذرات ریز، از جمله [[باکتری ها|باکتری‌ها]]<ref>bacteria</ref>ست، از طریق دستگاه لنفی به جریان خون بازگردانده می‌شود. قطرات چربی، پروتئین‌ها، لنفوسیت‌ها<ref>lymphocyte</ref>، و باکتری‌هایی که به بافت‌های بدن راه یافته‌اند، در این مایع یافت می‌شوند. در مسیر مجاری لنفی، گره‌های لنفی<ref>Lymph node</ref> قرار دارند که لنف از آن‌ها عبور می‌کند. این گره‌ها در واقع صافی‌هایی‌اند که ذرات خارجی و ریزسازواره‌<ref>micro-organism</ref>های موجود در لنف را جدا می‌کنند. در گره‌های لنفی، یاخته‌های گوناگون، ازجمله لنفوسیت‌ها، یافت می‌شوند. این یاخته‌ها ذرات خارجی را از لنف جدا، و باکتری‌ها و ویروس‌ها را تخریب یا خنثی می‌کنند. به علاوه، گره‌های لنفی یاخته‌هایی دارند که علیه پادگن<ref>antigen</ref>‌های بیگانه پادتن<ref>antibody</ref> تولید می‌کنند. پیدایش عفونت در بخشی از بدن باعث بزرگ و دردناک‌شدن گره‌های لنفی مربوط به آن ناحیه می‌شود. در صورت شدیدبودن عفونت، ممکن است رگ‌های لنفی هم به صورت خطوط قرمزرنگ در زیر پوست، مخصوصاً در اندام‌ها، دیده شوند. دستگاه لنفی در جذب چربی‌ها هم نقش دارد. جذب قندها و پروتئین‌ها از طریق مویرگ‌های جدار روده صورت می‌گیرد، ولی بخش عمدۀ چربی‌ها از راه مجاری لنفی روده جذب و وارد خون می‌شوند. گرفتگی مجاری لنفاوی مانع از تخلیه لنف می‌شود و نتیجۀ آن، تجمع لنف در بخشی از بدن است که مجرای مربوط به آن مسدود شده است. این تجمع باعث تورم بدن می‌شود. در برخی از سرطان‌ها، یاخته‌های سرطانی وارد مجاری لنفی می‌شوند و از این طریق به سایر نواحی بدن گسترش می‌یابند. ازجمله، سرطان پستان در مراحل اولیه به گره‌های لنفی زیر بغل گسترش می‌یابد. مجاری لنفی در همۀ مهره‌داران دیده می‌شوند. در اغلب دوزیستان، خزندگان، و برخی از ماهی‌ها لنف بر اثر ضربان قلب لنفی در مجاری لنفی به حرکت درمی‌آید، ولی در پستانداران، جریان لنف بر اثر فشار ماهیچه‌های مجاور مجاری لنفی برقرار می‌شود.

نسخهٔ ‏۲۱ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۴۳

دستگاه لنفاوی (lymphatic system)

شبکه‌ای از مجاری، برای جمع‌آوری لنف[۱] تولیدشده در بافت‌های گوناگون بدن و بازگرداندن آن به جریان خون[۲]. این دستگاه همچنین بخشی از دستگاه ایمنی[۳] بدن است و در مبارزه با عفونت‌[۴]ها و سرطان‌‌[۵]ها نقش دارد. در بافت‌های گوناگون بدن و در فضای بین‌یاخته‌ای مایعی با نام لنف یافت می‌شود که از خون منشأ می‌گیرد. بخش عمدۀ این مایع از راه دیوارۀ مویرگ‌ها به خون بازمی‌گردد و بخش کوچکی از آن، که حاوی برخی از یاخته‌ها و ذرات ریز، از جمله باکتری‌ها[۶]ست، از طریق دستگاه لنفی به جریان خون بازگردانده می‌شود. قطرات چربی، پروتئین‌ها، لنفوسیت‌ها[۷]، و باکتری‌هایی که به بافت‌های بدن راه یافته‌اند، در این مایع یافت می‌شوند. در مسیر مجاری لنفی، گره‌های لنفی[۸] قرار دارند که لنف از آن‌ها عبور می‌کند. این گره‌ها در واقع صافی‌هایی‌اند که ذرات خارجی و ریزسازواره‌[۹]های موجود در لنف را جدا می‌کنند. در گره‌های لنفی، یاخته‌های گوناگون، ازجمله لنفوسیت‌ها، یافت می‌شوند. این یاخته‌ها ذرات خارجی را از لنف جدا، و باکتری‌ها و ویروس‌ها را تخریب یا خنثی می‌کنند. به علاوه، گره‌های لنفی یاخته‌هایی دارند که علیه پادگن[۱۰]‌های بیگانه پادتن[۱۱] تولید می‌کنند. پیدایش عفونت در بخشی از بدن باعث بزرگ و دردناک‌شدن گره‌های لنفی مربوط به آن ناحیه می‌شود. در صورت شدیدبودن عفونت، ممکن است رگ‌های لنفی هم به صورت خطوط قرمزرنگ در زیر پوست، مخصوصاً در اندام‌ها، دیده شوند. دستگاه لنفی در جذب چربی‌ها هم نقش دارد. جذب قندها و پروتئین‌ها از طریق مویرگ‌های جدار روده صورت می‌گیرد، ولی بخش عمدۀ چربی‌ها از راه مجاری لنفی روده جذب و وارد خون می‌شوند. گرفتگی مجاری لنفاوی مانع از تخلیه لنف می‌شود و نتیجۀ آن، تجمع لنف در بخشی از بدن است که مجرای مربوط به آن مسدود شده است. این تجمع باعث تورم بدن می‌شود. در برخی از سرطان‌ها، یاخته‌های سرطانی وارد مجاری لنفی می‌شوند و از این طریق به سایر نواحی بدن گسترش می‌یابند. ازجمله، سرطان پستان در مراحل اولیه به گره‌های لنفی زیر بغل گسترش می‌یابد. مجاری لنفی در همۀ مهره‌داران دیده می‌شوند. در اغلب دوزیستان، خزندگان، و برخی از ماهی‌ها لنف بر اثر ضربان قلب لنفی در مجاری لنفی به حرکت درمی‌آید، ولی در پستانداران، جریان لنف بر اثر فشار ماهیچه‌های مجاور مجاری لنفی برقرار می‌شود.

  1. lymph
  2. blood
  3. immunity
  4. infection
  5. cancer
  6. bacteria
  7. lymphocyte
  8. Lymph node
  9. micro-organism
  10. antigen
  11. antibody