دکتر فاستوس

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

دکتر فاسْتوس (Doktor Faustus)

رمانی از توماس مان، به زبان آلمانی، منتشرشده در ۱۹۴۷. رمان در سه سطح روایت می‌شود و از این نظر ابداعی در رمان‌نویسی به‌شمار می‌رود؛ در سطح نخست، زندگی آهنگ‌سازی آلمانی دارای نبوغی سرشار بازتاب می‌یابد. آدریان لورکونِ آهنگ‌ساز، نابغه‌ای است که نبوغ خود را مدیون مرض کوفت است. او را می‌توان نماد آلمانِ ساقط‌شدۀ پس از جنگ دانست که بیماری هیتلریسم او را از پا در آورده است. در سطح دوم، زندگی عمومی مردم مونیخ در آستانۀ جنگ جهانی دوم به تصویر کشیده شده است، و در سطح سوم سرگذشت آهنگ‌ساز نابغه از زبان دوستش، تسایتبلوم، روایت می‌شود. لوکرون مرده است و تسایتبلوم در بحبوحۀ بمباران تأملات خود را نیز شرح می‌دهد. از خلال این تأملات رویکرد توماس مان به مقوله‌های گناه و کیفر رخ می‌نماید. لوکرون خود را فاستوس می‌نامد و بر آن است که پیوندی با شیطان دارد. بدین‌سان، توماس مان ما را به افسانۀ معروف دکتر فاستوس و از همه بیشتر به فاوست گوته ارجاع می‌دهد تا عروج و افول ملت آلمان را نشان دهد. این‌که نیروی شیطان در داستان توماس مان در فقدان نیروهای الهی بی‌بدیل است، محل بحث و نقد بوده است.