زرگنده، محله

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

زَرگَنْده، محلّه

واقع در شمال قلهک، در تهران. در دورۀ فتحعلی‌شاه قاجار، برای احداث باغی ییلاقی، به وزیرمختار روسیه واگذار شد. دولت روسیه، با استفاده از حقوق کاپیتولاسیون، دِهِ زرگنده را جزئی از خاک خود می‌شمرد و بر ساکنان آن حق حاکمیت اعمال می‌کرد. سفارت روسیه در زرگنده محل بست‌نشینی ایرانیان بود. مهم‌ترین این بست‌نشینی‌ها، متحصن‌شدن محمدعلی‌شاه و عده‌ای از طرفداران او، در جمادی‌الثانی ۱۳۲۷ق، پس از فتح تهران به‌دست مجاهدان است. در زرگنده، بسیاری از اعیان و رجال، از‌جمله سیدضیاء‌الدین طباطبایی، یحیی دولت‌آبادی و محمدولی‌خان سپهدار تنکابنی صدراعظم، باغ ییلاقی داشتند. زرگنده گورستانی با ۳هزار متر مساحت داشت و یحیی دولت‌آبادی در آن دفن شده بود. شماری از محققان، واژۀ زرگنده را ترکیبی از «زر» و «گنده» (مخفف آگنده)، به‌معنی انباشته از زر دانسته‌اند.