زینب بنت جحش بن ریاب
زینَب بِنت جَحْش بن رِئاب ( ـ۲۰ق)
ام‌الحکم، از زنان پیامبر (ص) که آیاتی در قرآن (سورۀ احزاب، ۳۶ـ۳۸) راجع به ازدواج او نازل شده است. مادرش أُمیمه دختر عبدالمطلب، عمّۀ پیامبر، بود. ابتدا به فرمان پیامبر (ص) با زید بن حارثه، پسرخواندۀ آن حضرت، ازدواج کرد و بدین ترتیب پیامبر (ص) یکی از عادت‌های جاهلی را درهم شکست که زنان سرشناس و باشخصیت حاضر نبودند با بردۀ آزاد‌شده‌ای ازدواج کنند. اما این ازدواج ناپایدار بود و پس از مدتی به طلاق منجر شد. پس از انقضای عِدّۀ زینب، خداوند او را به پیامبر (ص) تزویج کرد تا روش جاهلی دیگری، یعنی ممنوعیّت ازدواج با همسر مطلّقۀ پسرخوانده، را درهم بشکند. زینب از سابقین در اسلام و نخستین مهاجران و بانویی پارسا و سخاوتمند بود. به عبادت و درستکاری و صلۀ رحم و راستگویی و امانت‌داری و کثرت صدقه شهرت داشت. از طریق برخی صنایع دستی رایج در حجاز درآمدی کسب می‌کرد و بیشتر آن را در راه خدا انفاق می‌کرد. اولین همسر پیامبر بود که بعد از آن حضرت وفات یافت. جمعی از مردان و زنان صحابه از او روایت کرده‌اند.