زینت پردازی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

زینت‌پردازی (‌ ornamentation)
در موسیقی، بخشیدن شاخ‌وبرگ تزیینی به ملودی، یا تأکیدگذاری بر یک خصوصیت ساختاری مانند انتهای یک جمله، با نت‌های تفصیلی یا خوشه‌ای، که در نت‌نویسی با علامت‌های ویژه‌ای مشخص می‌شوند. از نمونه‌های زینت عبارت‌اند از گروپتو، چرخش سیر ملودی دور یک نت، تحریر، آپوجاتورا، اشاره به‌سمت بالا یا پایین، آرپژ، و موردان یا گزش، نوعی تریل یا تحریر تأکیددار. در سراسر تاریخ موسیقی تا حداقل اوایل قرن ۱۹، رپرتوآرهای بسیاری یافت می‌شوند که در آن‌ها از اجراکننده انتظار می‌رود جزئیاتی زینتی را به کار بیفزاید. علامت‌های تندنویسی برای اشاره به زینت‌های ساده، لااقل از اوایل قرن ۱۶ پدید آمدند (هرچند نشانه‌هایی از حضور آن‌ها را در سرودهای قدیمی‌تر نیز می‌توان دید)؛ اما از قرن ۱۷، مشخص‌سازی آن‌ها به‌کمک نظام‌هایی دقیق و پیچیده آغاز شد که در قالب تابلاتورهای مفصل و جزءبه‌جزء زینت‌ها نشان داده شده‌اند، و نیمۀ اول قرن ۱۸ دوران اوج و اعتلای آن‌ها بود. از اوایل قرن ۱۹ اجراکنندگان ترجیح می‌دهند، زینت‌های بداهه‌پردازی‌شدۀ خود را به‌کار نبرند و به‌جای آن فقط به زینت‌هایی تکیه کنند که آشکارا آهنگ‌ساز مشخص کرده است. نیز ← آچاکاتورا؛ آرپژ؛ ترمولو؛ ویبراتو