سیاحت نامه ابراهیم بیک یا بلای تعصب او

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

سیاحت‌نامۀ ابراهیم‌بیک یا بلای تعصب او
کتابی به فارسی نوشتۀ زین‌العابدین مراغه‌ای. این کتاب که نخستین رمان ایرانی به‌شیوۀ اروپایی است، در ۳ جلد فراهم آمده اما منسجم‌ترین بخش این رمانِ سفرنامه‌وار، جلدِ اول آن است. ابراهیم‌بیک، تاجر وطن‌پرست، پس از سال‌ها دوری از وطن، به ایران باز می‌گردد، اما کشور را متفاوت با تصورات خود می‌بیند: ویران، با مردمی درمانده و حکومتی مستبد. به مقام‌های خوش‌نام مراجعه می‌کند و با مقایسۀ وضع ایران با کشورهای پیشرفته، می‌کوشد آنان را به اصلاحات ترغیب کند، اما نتیجه‌ای نمی‌گیرد، به مصر بازمی‌گردد و از غم وطن می‌میرد. سیاحت‌نامه گویاترین نمونۀ نثر انتقادی، ساده و واقع‌گرای دورۀ مشروطه به‌شمار می‌رود. نسخه‌های دست‌نوشت این کتاب، که هرگز در زمان خود اجازۀ چاپ در ایران را نیافت، دست‌به‌دست می‌شد. این کتاب در گرایش ایرانیان به جنبش مشروطه تأثیر داشته است. جلد اول در ۱۲۷۴‌ش، جلد دوم در ۱۲۸۵‌ش و جلد سوم در ۱۲۸۹‌ش به‌چاپ رسید. چاپ منقحی از آن نیز در ۱۳۸۴‌ش به کوشش محمدعلی سپانلو در تهران منتشر شده است.