سیتوپلاسم

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

سیتوپلاسْم (cytoplasm)

(یا: میان مایه) بخشی از یاخته‌های گیاهی و جانوری. بیرون از هسته یاختۀ جانوری و واکوئول‌[۱]های بزرگ یاخته‌های گیاهی قرار دارد. سیتوپلاسم شامل همۀ اندامک‌ها[۲]، ازجمله میتوکندری‌ها[۳] و کلروپلاست‌ها[۴]ست و بیشتر فعالیت‌های یاخته‌ای در آن صورت می‌گیرد. غالباً به مادۀ ژله‌مانندی اطلاق می‌شود که اندامک‌ها در آن غوطه‌ورند. نام صحیح این ماده سیتوزول[۵] یا شیرۀ یاخته‌ای است. بیشتر فعالیت‌های سیتوپلاسم واکنش‌های شیمیایی سوخت‌وساز[۶]، مانند ساخت پروتئین‌ها، است. در بیشتر یاخته‌ها، سیتوپلاسم از دو جزء ساخته شده است: اکتوپلاسم[۷] یا پلاسماژل[۸] که لایۀ‌ بیرونی متراکم ژله‌ای و دخیل در حرکت یاخته‌ای است، و اِندوپلاسم[۹] یا پلاسماسُل[۱۰] که بخش درونی، سیال‌تر، و حاوی بیشتر اندامک‌های یاخته است.

 


  1. vacuole
  2. organelles
  3. mitochondria
  4. chloroplasts
  5. cytosol
  6. metabolism
  7. ectoplasm
  8. plasmagel
  9. endoplasm
  10. plasmasol