شمس الدین کرت

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

شمس‌الدین کَرْت ( ـ۶۷۶ق)

(یا: ملک شمس‌الدین محمدبن ابوبکر) اولین پادشاه (حک: ۶۴۳ـ۶۷۶ق)، سلسلۀ‌ آل‌ کرت‌. فرزند ابوبکر کرت‌ بود و چون با شاهزاده خانم غوری ازدواج کرد، خود را وارث غوریان و بلاد غور و نواحی‌ مجاور می‌دانست؛ فرمانروایی‌ او را فرمانده‌ سپاه‌ مغول‌ تنفیذ کرد (۶۴۳ق). او نزد منکوقاآن‌، فرمانروای‌ مغولان‌، رفت‌ و حوزۀ‌ حکومتش‌ به‌دستور وی‌ تا حدود سیحون‌ و سند گسترش‌ یافت‌. وی‌ در دورۀ‌ چهار حکمران‌ مغول‌ (جُغْتای‌، مِنْکوقاآن‌، هُلاکو و اَباقاخان)‌ مورد عنایت‌ بود. در ۶۶۷ق، با امیرزاده‌ای‌ هم‌پیمان شد که از ماوراءالنهر به‌ جنگ‌ نمایندۀ‌ اَباقاخان‌، ایلخان‌ مغول‌، آمده‌ بود، و این‌ امر خشم‌ امیر مغول‌ را برانگیخت‌. شمس‌‌الدین‌ در قلعۀ‌ خیسار پناه‌ گرفت‌. در ۶۷۰ق، پسرش‌ با راهنمایی‌های‌ او حکومت‌ هرات‌ را به‌دست‌ گرفت‌. اباقاخان‌ در ۶۷۴ق، از شمس‌الدین‌ خواست‌ تا به‌ هرات‌ باز گردد و آن‌ را ایمن‌ سازد. در اصفهان‌، نمایندۀ‌ اباقاخان‌ او را به‌ تبریز نزد ایلخان‌ مغول‌ برد. پس‌ از مدتی‌ شمس‌الدین‌ به‌‌دستور ایلخان‌ مغول‌ با زهر کشته‌ شد.