صفدر جنگ

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

صَفْدَر جَنْگ ( ـ۱۱۶۸ق)

(ملقب‌ به‌ «ابومنصور‌خان»)‌ سردار و امیر سلسلۀ‌ تیموریان‌ هند. پسر سعادت‌خان‌ و از نوادگان‌ منصور میرزا قراقویونلو بود و اجدادش‌ را در زمان‌ شاه‌عباس‌ اول‌ صفوی‌ از تبریز به‌ نیشابور روانه کردند. وی‌ به‌ دعوت‌ برهان‌الملک‌ (حاکم‌ اوده‌ هند) از نیشابور به‌ هند رفت‌ و مدعی‌ حکومت‌ (حک: ۱۱۵۱‌ـ‌۱۱۶۷‌ق) اوده‌ شد. محمدشاه‌ گورکانی‌ نیز به‌ وی‌ لقب‌ «منصور علی‌خان‌ صفدر جنگ»‌ داد. او همچنین‌ منصب‌ میرآتشی‌ توپخانه‌ و دژ چنار بنارس‌ را عهده‌دار بود و سپس‌ حاکم‌ الله‌آباد شد (‌۱۱۵۹‌ق). صفدر جنگ‌ به‌ دستور محمدشاه‌ گورکانی‌ به‌ جنگ‌ با احمدشاه‌ دُرّانی‌ رفت‌ و پس‌ از مرگ‌ محمدشاه‌، فرزندش‌ احمد بهادر‌شاه‌ سیزدهم پادشاه تیموری، وی‌ را به‌ وزارت‌ منصوب‌ کرد. صفدر که‌ ایرانی‌تبار و شیعی‌مذهب‌ بود از همان‌ ابتدا با دسیسۀ‌ امرای‌ سنی‌ افغان‌ روبه‌رو گردید که‌ به‌ درگیری‌ میان‌ آن‌ دو انجامید. او بعداً به‌ دهلی‌ گریخت‌ اما بار دیگر به‌کمک‌ گروهی‌ از مردم‌ آن‌جا به‌قدرت‌ بازگشت‌ اما احمد بهادرشاه‌ او را به‌‌علت‌ شیعه‌بودن‌ از وزارت‌ عزل‌ کرد و به‌ آزار و قتل‌ و غارت‌ طرفداران‌ او پرداختند. صفدر پس‌ از بازگشت‌ به‌ اوده‌ در نزدیکی‌ لکهنو درگذشت‌، پیکرش‌ را به‌ دهلی‌ بردند و در فرار پنجۀ‌ حضرت‌ شاه‌ مردان‌ به‌‌خاک‌ سپردند. سرایندگان‌ فارسی‌گوی‌ بسیاری‌ او را مدح‌ کرده‌اند که‌ از میان‌ آنان‌ می‌توان‌ از میرزا عظیما اکسیر اصفهانی‌، حقیر اصفهانی‌، هاتف‌ اصفهانی‌ نام‌ برد.