طغاتیمورخان مغول

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

طُغاتیمورخان مُغول (قرن ۸‌ق)

شاهزادۀ ایلخانی‌ ایران (حک: ۷۳۷‌ـ‌۷۵۴‌ق)‌ از نوادگان‌ برادر چنگیزخان. در مبارزۀ‌ قدرتی‌ که‌ پس‌ از مرگ‌ ابوسعید ایلخانی‌، میان‌ امرای‌ مغول‌ درگرفت‌ و امیر شیخ‌ حسن‌ ایلکانی‌، معروف‌ به‌ شیخ‌ حسن‌ بزرگ‌، قدرت‌ را در آذربایجان‌ به‌دست‌ آورد، گروهی‌ از امرای‌ ابوسعید که‌ ریاست‌ او را برنمی‌تابیدند به‌ خراسان‌ گریختند و امیر شیخ‌ علی‌ قوشجی‌ ولایت‌دار خراسان‌ را به‌ مخالفت‌ با شیخ‌ حسن‌ بزرگ‌ برانگیختند. این‌ امرا طغاتیمورخان‌ را که‌ از روزگار ابوسعید حکومت‌ مازندران و استرآباد داشت‌ به‌ ایلخانی‌ برگزیدند و با او به‌سوی‌ غرب‌ ایران‌ رهسپار شدند و در شعبان‌ ۷۳۷‌ق، در سلطانیه‌ فرود آمدند. در جنگی‌ که‌ در نزدیکی‌ مراغه‌ میان‌ دو طرف‌ درگرفت‌، طغاتیمورخان‌ از میدان‌ نبرد گریخت و‌ بی‌ آن‌که‌ در جایی‌ درنگ‌ کند خود را به‌ بسطام‌ رسانید. در سال‌هایی‌ که‌ میان‌ شیخ‌ حسن‌ بزرگ‌ و امیر شیخ‌ حسن‌ چوپانی‌، معروف‌ به‌ شیخ‌ حسن‌ کوچک‌، مبارزۀ‌ قدرت‌ درگرفت‌، شیخ‌ حسن‌ بزرگ‌ به‌ طغاتیمور پیشنهاد کرد که‌ به‌ غرب‌ ایران‌ برود‌ تاج و تخت‌ ابوسعید را تصاحب‌ کند. طغاتیمور در رجب‌ ۷۳۹‌ق، به‌ عراق عجم‌ رفت‌، اما شیخ‌ حسن‌ کوچک‌ با حیله‌ای‌ این‌ شاهزاده‌ را چنان‌ بی‌اعتبار کرد که‌ او به‌ خراسان‌ بازگشت‌. طغاتیمورخان‌ چند سال‌ دیگر نیز فرمانروایی‌ کرد، اما سرانجام‌ به‌ حیلۀ‌ خواجه‌ یحیی‌ کرابی، از سربداران سبزوار،‌ کشته‌ شد و قلمرو او به‌‌دست‌ سربداران‌ افتاد.