طغاجار نویان

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

طُغاجار نُویان ( ـ۶۹۵ق)
از امیران‌ مغول‌ در اواخر دورۀ‌ ایلخانان‌ در ایران‌. ارغون‌‌خان‌ او را در اواخر پادشاهی‌ احمد تگودار به‌ فرماندهی‌ گروهی‌ از امرای‌ مغول‌ برگزید که‌ با سیاست‌های‌ ایلخان‌ مخالف‌ بودند. در اواخر ۶۸۲‌ق، که‌ به‌ فرمان‌ احمد، سران‌ سپاه‌ ارغون‌ را در نزدیکی‌ بغداد دستگیر کردند و به‌ بند کشیدند، طغاجار نیز گرفتار شد. وی‌ در کشتن‌ احمد تگودار و نشاندن‌ ارغون‌ بر تخت‌ ایلخانی‌ مداخلۀ‌ مؤثر داشت‌. در پادشاهی‌ ارغون‌ یک‌ چند حاکم‌ فارس‌ بود‌، اما صدرالدین‌ احمد زنجانی‌ به‌ نیابت‌ از او آن‌جا را اداره‌ می‌کرد. طغاجار در اواخر پادشاهی‌ ارغون‌ به‌ مخالفان‌ او و وزیرش‌ سعدالدولۀ‌ یهودی (یا ابهری)‌ پیوست‌ و در آخر صفر ۶۹۰‌ق سعدالدوله‌ را در خانۀ‌ او به‌قتل‌ آوردند. وی‌ پس‌ از مرگ‌ ارغون‌، هوادار نشاندن‌ بایدوخان بر تخت‌ ایلخانی‌ بود، اما امرای‌ مغول‌ گیخاتو، برادر ارغون را که‌ در آسیای‌ صغیر به‌سر می‌برد، به‌ آذربایجان‌ فرا خواندند و بر تخت‌ نشاندند. با این‌که‌ طغاجار با گیخاتو دشمنی‌ می‌ورزید، ایلخان‌ در حق‌ او اکرام‌ می‌کرد، اما سرانجام‌ طغاجار آشکارا به‌ پشتیبانی‌ از بایدو برخاست‌ و موجبات‌ قتل‌ او را به‌دست‌ امرای‌ سرکش‌ فراهم‌ ساخت‌. غازان‌ پس‌ از رسیدن‌ به‌ تخت‌ ایلخانی‌ طغاجار را که‌ به‌سرعت‌ تغییر موضع‌ می‌داد و مردی‌ متلّون‌ بود و صلاح‌ در آن‌ بود که‌ از پایتخت‌ دور باشد به‌ حکومت‌ آسیای‌ صغیر فرستاد، اما اندکی‌ بعد او را کشت.