عدی بن زید
عَدیّ بن زید ( ـ ح ۶۰۰م)
شاعر و مترجم مسیحی عرب دورۀ جاهلیت. از مردم حیره، و روزگاری در خدمت نُعمان بن منذر، فرمانروای لَخمی حیره، بود. در دربار ساسانیان نیز اعتباری داشت و مدتی در مدائن، منشی و مترجم خسرو پرویز بود، و چون زبان فارسی را می‌دانست نخستین مترجم عربی در دربار ساسانیان بود. به سوارکاری، تیراندازی و چوگان‌بازی نیز علاقه‌مند بود. اگرچه دیوان مهم او، که فقط پاره‌هایی از آن محفوظ مانده، به‌سبب زندگی در محیط شهری از جریان اصلی شعر بَدَوی عربی، یعنی قلب شعر جاهلی، متمایز است، با این همه، عدی در تاریخ ادبیات این دوره همچنان چهر‌ه‌ای بارز شناخته می‌شود. توصیفات دقیق او از شراب، بر خَمرّیات ولید بن یزد و ابونُواس تأثیر نهاده است. وجه تمایز مدایح و چکامه‌های آشکارا مذهبی (مسیحی و توراتی) او، از لحاظ فقه‌اللغه غیر اسلامی بودن آن‌هاست. بدگویی‌های اطرافیانش سبب شد تا نعمان او را از دربار ساسانی فراخواند و در حیره زندانی کند. سرودن چند حبسیه نیز خطاب به نعمان کارگر نیفتاد و سرانجام، به فرمان نعمان در زندان به‌قتل رسید.