عمارت خسروآباد
| عمارت خسروآباد | |
|---|---|
| نام فارسی | عمارت خسروآباد |
| کشور | ایران |
| استان | کردستان |
| موقعیت | بلوار شبلی (خسروآباد) در سنندج |
| کاربری | عمارت |
| مشخصات معماری | متشکل از ساختمانی دو طبقه با ورودی نیم‌دایرۀ ستون‌دار که به حیاط چندین پله می‌خورد، استخر بزرگ صلیبی‌شکل، چهارباغ، ساختمانی در شرق محوطه با غلام گردش‌ها و ایوان‌های ستون‌دار، قسمت خدمتکاران، اتاق قاپوچیان، حمام و دو آسیای آبی در شرق و غرب |
| زمان ساخت | دورۀ زندیه |
| سازنده | بنای اولیه:خسروخان اردلان |
عمارت خسروآباد
در بلوار شبلی (خسروآباد) در سنندج. بنای اولیۀ آن به خسروخان اردلان حاکم کردستان در دورۀ زندیان نسبت داده شده است. در مقابل آن، بلواری با یک حوض گرد بزرگ و عمیق بر روی یک سکوی عظیم قرار داشت که از چهار طرف آن چهار خیابان منشعب می‌شد و در آن‌ها نهر حفر شده و درخت‌های گوناگون به‌خصوص درخت‌های تبریزی و زردآلو کاشته شده بود و به چهارباغ خسروآباد شهرت داشت. این بلوار که گردشگاه مردم سنندج به‌شمار می‌رفت، تا اواسط دهۀ ۱۳۴۰ باقی بود و خیابان چهارباغ کنونی سنندج بازمانده آن است. در دورۀ فتحعلی‌شاه قاجار، امان‌اله‌خان اردلان حاکم کردستان بخش‌هایی ازجمله سردر را که در اطراف هشتی آن دو اتاقک نگهبانی بود، به آن افزود و به نام پسر خود، خسرو ناکام، خسروآباد نامید. عمارت خسروآباد از ساختمانی دو طبقه با ورودی نیم‌دایرۀ ستون‌دار که به حیاط چندین پله می‌خورد و در برابر آن استخر بزرگ صلیبی‌شکل و چهارباغ قرار دارد، ساختمانی در شرق محوطه با غلام گردش‌ها و ایوان‌های ستون‌دار، قسمت خدمتکاران، اتاق قاپوچیان، حمام و دو آسیای آبی در شرق و غرب تشکیل می‌شد. تاق سردر اصلی باغ که رو به مقبرۀ مشرف‌الملک بود، تخریب شده است. در اصلی رو به حوض مربع‌شکل و مرمر عمارت بود و به سبک دروازه‌های قلعه‌های حکومتی از چهار قطعه چوب بزرگ تشکیل می‌شد. از وقایع تاریخی عمارت خسروآباد، برگزاری مراسم عروسی حُسن جهان‌خانم دختر فتحعلی‌شاه و خسرو ناکام، اقامت ناصرالدین‌شاه و رضاخان سردار سپه در دورۀ وزارت جنگ در آن است.