عنبرانی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

عَنْبَرانی

یا اَمْبَرانی از گویش‌های تالشی شمالی که در عنبران نمین، واقع در استان اردبیل، و بخش‌های کوچکی از تالش بدان سخن می‌گویند. صامت‌های این گویش همانند صامت فارسی است. از ویژگی‌های بارز عنبرانی حذف /r/ میانی و پایانی است در: penia «پنجره»، tukir «تاریکی»، xaba «خَبَر». نشانۀ جمع -un در kurun «کورها» و در مواردی که مصوت و پایانی /-u/ باشد یکی از -uها حذف می‌شود: du «درخت» dun «درخت‌ها» و اگر مصوت پایانی -a باشد علامت جمع -hon است: kiga «جوجه»، kijahon «جوجه‌ها». نشانۀ صفت فاعلی -a آغازین است که پیش از ستاک امر قرار می‌گیرد: abam «گریان». مضاف بر مضاف‌الیه مقدم است: و نشانۀ آن تحت تأثیر ترکی -i بعد از اسم است. صفت نیز بر موصوف مقدم است. نشانه‌های مصدری -e و در مواردی -ay پایانی است. diye «دیدن»، bany‌‌ «توانستن». پیشوندهای فعلی عبارت‌اند از p-، d-،u-:  شماری از واژگان عنبرانی: oya «تخم مرغ»، husta «آهسته»، yavr «جو»، ho «پیش/جلو»، tava «تبر»، uv «آب»، ang «آرواره»، و vayi «عروس».