عهد اردشیر

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

عهد اردشیر

رساله‌ای به فارسی میانه متضمن وصایای سیاسی اردشیر به شاهان ایرانی پس از خود. اردشیر در این رساله اندرزهایی را آورده که به کاربستن آن‌ها را برای ادارۀ مملکت لازم می‌دانسته است. نثر رساله چون‌ اندرزنامه‌ها است و مطالب آن، ‌که با نامۀ تنسر همانندی‌هایی دارد، بسیار متنوع است: تأکید بر اتحاد دین و دولت، تقسیم رعیت به چهار طبقه، هشدار دربارۀ بدعت‌گذاری و پیدایش فرقه‌ها، تأکید بر انتخاب ولیعهد خوب، پیشگویی بلایای اجتماعی آخر هزاره، تأکید بر میانه‌روی و نظایر این‌ها. اصل رساله احتمالاً متعلق به اوایل دورۀ ساسانی است، اما به صورتی ‌که اکنون در‌دست است، در اواخر دورۀ ساسانی تدوین و بعد به زبان عربی ترجمه شده است. اصل فارسی میانۀ کتاب از میان رفته، اما چند نسخه از ترجمۀ عربی آن در کتاب‌هایی مانند الغرّه (استنساخ در ۵۸۴ق)، تجارب‌الامم ابن مسکویه، و نظایر این‌ها آمده است. خلاصه‌ای از آن نیز با عنوان منتخب من عهد اردشیر بن بابک در‌دست است. ابوالقاسم امامی ترجمۀ فارسی آن را در جلد اول تجارب‌الامم منتشر کرده است (تهران، ۱۳۶۹).