فتح العزیز

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

فَتحُ‌العَزیز
(یا: فتح‌العزیز فی شرح‌الوجیز) تألیف عبدالکریم بن محمد قزوینی رافعی، در نیمه اول قرن ۷ق، کتابی به عربی، در فقه شافعی. نامی که مؤلف خود بر کتاب نهاده، العزیز فی شرح‌الوجیز بود؛ اما چون فقیهان شافعی ابا داشتند جز قرآن کریم را به صفت عزیز بنامند، اغلب آن را فتح عزیز می‌نامند. این اثر شرحی بر یکی از پنج کتاب بسیار معتبر شافعیه با نام الوجیز از ابوحامد محمد بن محمد غزالی است؛ اما مؤلف مقدمات کتاب را شرح نکرده و آرای مختلف فقیهان را که در متن با حروف رمزی (آوردن حرف اول نام فقیهان) به آن‌ها اشاره ‌شده، گزینش و به‌لحاظ اهمیت آن‌ها شرح کرده است. او افزون بر العزیز شرح کوچکی دیگر بر الوجیز نوشته، که به شرح صغیر موسوم است. انگیزۀ مؤلف از این شرح توضیح الفاظ دشوار و معانی دقیق متن سنگین کتاب الوجیز بود، که برای بیشتر طلاب و محصلان فقه شافعی مفید است. ابوالفضائل ابراهیم زنجانی آن را در کتابی با نام نقاوة‌الفتح العزیز فی اختصار شرح‌الوجیز تلخیص کرده است. فتح‌العزیز در ۱۲ جلد در بیروت به‌چاپ رسیده است.