نمایش مبدأ برای فون نویمان، جان (۱۹۰۳ـ۱۹۵۷)


فون نویْمان، جان (۱۹۰۳ـ۱۹۵۷)(Von Neumann, John)<br/> [[File:33181900.jpg|thumb|فون نويْمان، جان]]

دانشمند و ریاضی‌دان امریکایی، زادۀ مجارستان. از بنیان‌گذاران طرح‌ریزی رایانه بود. در اواخر دهۀ ۱۹۳۰، حلقه‌های عملگر<ref>rings of operators</ref> را ابداع کرد که جبر فون نویمان نامیده می‌شود. دیگر حوزه‌های فعالیت او عبارت‌اند از نظریۀ مجموعه‌ها، نظریۀ بازی‌ها، مکانیک کوانتومی، سیبرنتیک، که در زمینۀ روبات‌های خودتولیدکننده یا ماشین‌های فون نویمان است، و ساخت بمب‌های اتمی و هیدورژنی. کار طراحی و نظارت بر ساخت اولین رایانه‌ای را که قادر به استفاده از برنامۀ انعطاف‌پذیر ذخیره‌شده بود و EDVAC نام داشت، از ۱۹۴۰ تا ۱۹۵۲ در مؤسسۀ مطالعات عالی<ref>Institute for Advanced Studies (IAS)</ref> پرینستون به‌انجام رساند. همۀ رایانه‌های برنامه‌پذیر بعدی را براساس همین رایانه طرح‌ریزی کردند. فون نویمان در بوداپست زاده شد و در دانشگاه‌های آلمان و سوئیس درس خواند. در ۱۹۳۰، به امریکا مهاجرت کرد. در ۱۹۳۱، در دانشگاه پرینستون به مقام استادی رسید و از ۱۹۳۳ نیز عضو مؤسسۀ مطالعات پیشرفتۀ پرینستون بود. از ۱۹۴۰ تا ۱۹۵۴، عهده‌دار سِمت‌های مشاوره‌ای در دولت ایالات متحده امریکا بود. در ۱۹۳۱، هم‌ارز‌بودن مکانیک ماتریسی و مکانیک موجی را به‌اثبات رساند. کتاب&nbsp;''مبانی ریاضی مکانیک کوانتومی''<ref>''The Mathematical Foundations of Quantum Mechanics''</ref> (۱۹۳۲) را برای دفاع ریاضیاتی از اصل عدم قطعیتِ<ref>exclusion principle </ref> فیزیک‌دان آلمانی، ورنر هایزنبرگ<ref>Werner Heisenberg </ref>، نوشت.&nbsp;اثر به‌یادماندنی‌اش، ''نظریۀ بازی‌ها و رفتار اقتصادی''<ref>''Theory of Games and Economic Behavior''</ref> (۱۹۴۴)، که با همکاری اسکار مورگنشترن<ref>Oskar Morgenstern</ref> (۱۹۰۲ـ۱۹۷۷) نوشته شد، پایه‌گذار نظریۀ نوین بازی‌ها بود.

&nbsp;

----

[[Category:رایانه]] [[Category:اشخاص و شرکت ها]] [[Category:ریاضیات]] [[Category:(ریاضیات)اشخاص و آثار]]