ماهانی، ابوعبدالله محمد بن عیسی ( ـ ح ۲۶۱ تا ۲۷۱ق)

ماهانی، ابوعبدالله محمد بن عیسی ( ـ ح ۲۶۱ تا ۲۷۱ق)
ریاضی‌دان و منجّم ایرانی، در بغداد. اهل ماهان کرمان بود. از۲۴۰ تا ۲۵۳ق به یک رشته رصد منظم از کسوف و خسوف (خورگرفت و مه‌گرفت) پرداخت و همچنین اقتران سیاره‌ها را علمی ساخت، و ابن یونس از نتیجۀ این رصدها استفاده کرد. ماهانی تألیف‌های قابل توجهی در زمینۀ نجوم و ریاضیات دارد. وی شرحی بر آثار اقلیدس و ارشمیدس نوشت و ترجمۀ اسحق بن حنین از اُکَرمنلاوس را تصحیح کرد. در حل یکی از مسائل ارشمیدس یعنی تقسیم کُره با یک صفحه به دو قسمت با نسبت معیّن، کوششی ناموفق داشت، اما در این رهگذر به معادلۀ درجۀ سومی (به‌صورت x^۳ + a^۲b = cx^۲) رسید که به معادلۀ ماهانی شهرت یافته است.