مجذوب

مَجذوب

(در لغت به معنی کشیده‌شده و ربوده‌شده) در عرفان، مترادف با اصطلاح محبوب و کسی که بدون طی مقامات و مراحل خاص طریقت زیر نظر شیخی کامل و دیدن مدارج سلوک و مجاهدات آن به عنایت و مواهب الهی به کمالی که مورد نظر صوفیان است برسد. عارفان، در یک تقسیم‌بندیِ‌ کلّی، سالکان را به دو قسم تقسیم کرده‌اند. قسمی که نخست به سلوک می‌پردازند تا پس از آن فتوح یابند، و قسمی که پیش از مجاهده و تحمّل سختی‌های آن، به هدف واصل می‌شوند. این دوّمین دسته را مجذوب و محبوب خوانده‌اند. اینان که برگزیدگان الهی‌اند، چنان با سرعت به طیّ مراحل سلوک می‌پردازند، که گاه در یک شب، راهی را که یک سالکِ گرمرو در ۶۰ سال می‌پیماید طی می‌کنند. این‌که چرا در هر عصر افراد انگشت‌شماری مجذوب‌اند و بقیه غیرمجذوب از اسراری است که بر عارفان هم همیشه مکتوم است یا همیشه در کتمان آن کوشیده‌اند. برخی از عرفا، مجذوب را به دلیل آن‌که مراتب سیر طریقت را ندیده و ناگهان به کمال رسیده است برای پیشوایی و شیخ خانقاه‌شدن مناسب نمی‌دانند.