مجموعه نظامی ـ صنعتی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مجموعۀ نظامی‌ـ‌صنعتی (military-industrial complex)

اصطلاحی که دوایت آیزنهاور[۱]، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در نطق خداحافظی خود در ژانویۀ ۱۹۶۱، در اوج جنگ سرد، به‌کار برد و بر سر زبان‌ها انداخت. هشدار او دربارۀ قدرت بالقوۀ ارتش بزرگی بود که با صنایع بزرگ تسلیحاتی همکاری داشت. ایالات متحده در طی جنگ سرد سرمایۀ هنگفتی صرف ارتش خود کرد. طبق برآورد وزارت دفاع آن کشور، از ۱۹۵۰ تا ۱۹۹۰ ایالات متحده حدود ۱۳تریلیون دلار (به قیمت دلار ۱۹۹۸) صرف دفاع ملی خود کرده بود. در دهۀ ۱۹۹۰، فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در جهت کاهش بودجه‌های نظامی چندان تأثیری نداشت. قدرت مجموعۀ نظامی‌ـ‌صنعتی را، حتی پس از جنگ سرد و بدون وجود تهدید ابرقدرت دیگری برای ایالات متحده، می‌توان از مذاکراتی دریافت که کنگره و کاخ سفید در پاییز ۱۹۹۷ دربارۀ کاهش بودجه صورت دادند. برای دستیابی به بودجه‌ای متوازن در ۲۰۰۲، دو طرف به توافق رسیدند که هزینه‌های غیردفاعی در فاصلۀ سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۳ فقط ۱/۸ درصد افزایش یابد، اما توافق شد که در همین فاصلۀ زمانی بودجۀ دفاعی ۷/۸ درصد رشد یابد. پیش‌بینی ‌شد که قراردادهای دفاعی تا اوایل قرن ۲۱ به بیش از ۱۰۰میلیارد دلار برسد.



  1. Dwight Eisenhower