موبی دیک

موبی‌دیک (Moby Dick)

(یا: وال سفید) رمانی از هرمان ملویل، منتشرشده به انگلیسی در ۱۸۵۱ در نیویورک. موبی‌دیک داستان یک گروه بزرگ صید وال یا نهنگ را در حدود ۱۸۴۰ بازگو می‌کند. ایشمائیل (اسماعیل)، که بی‌شک خود ملویل است، همراه خدمۀ کشتیِ پکود، از لنگرگاهش به‌راه می‌افتد و درپی صید والی غیر معمولی می‌رود. ملوانی که این وال را در سفرهای گذشتۀ خود دیده‌اند آن را موبی‌دیک می‌نامند، و ویژگی عجیب آن سفید بودنش است که استعاره‌ای از حضوری عرفانی است. علاوه‌بر ایشمائیل، خدمۀ کشتی را ناخدا احب (شخصیتی شیطانی و مرموز با یک پا از عاجِ صیقلی که در یکی از صیدهای پیشین وال سفید یک پای او را قطع کرده است و گویی خشم و نفرت او فقط با صید و مرگ موبی‌دیک آرام می‌گیرد)، ناخدا دوم استرباکِ شجاع، استابِ بی‌قید که دستیار استرباک است، فلسکِ حقه‌باز که جوانی سرخ‌رو و کوتاه‌قد و قوی است، کوئیکگ، تشتگویِ سرخ‌پوست و خدمتکار استاب، آسوئروس داگو، سیاه‌پوستی تنومند، و ملوانی سیاه و جوان به نام پیپ، تشکیل می‌دهند. ملویل داستان خود را که روایت ماجرایی دریایی با همۀ ویژگی‌های این نوع ادبی است، مرحله به مرحله و تا مبارزۀ نهایی پیش می‌برد. جنگ و جدالی بی‌امان با موبی‌دیک، ‌در میان رعد و توفان و دریایی افسار گسیخته، که فرجامی جز غرق‌شدنِ شگفت‌انگیز کشتی ندارد. این رمان شاهکار ملویل و یکی از مهم‌ترین آثار ادبیاتِ است. نثری شاعرانه و تورات‌گونه بر سراسر کتاب سایه‌افکنده که ارزشی معنوی به کلام ملویل بخشیده است. نویسنده اگرچه قصد خود را که همانا مبارزه با واقعیتِ طبیعت و جهان است، آشکارا بیان نکرده، بسیار استادانه و نمادین و انسانی این مسابقۀ مرگ را به ‌تصویر کشیده است. تصاویری درخشان که ماجرایی بی‌امید را به خواننده تحمیل و چنان او را با ماجرا مأنوس می‌کند که داستان خود دلیل وجودی و پایان خویش می‌شود. علاوه‌بر ترجمۀ این رمان به زبان‌های مختلف ازجمله فارسی، به اقتباس از آن فیلم سینمایی نیز ساخته شده است. چندین مترجم این اثر سترگ را به فارسی برگردانده‌اند که از میان آنان می‌توان به پرویز داریوش و صالح حسینی اشاره کرد.