میدان خان

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

میدان خان (یزد)

ميدان خان

میدانی از دورۀ زندیان در یزد. پیش از احداث آن، میدان خواجه از نیمۀ قرن ۹ق در جای آن بود که مدرسه‌ای به‌نام شفیعیه در شمال شرقی آن بنا شده بود. این مدرسه با سردر هلالی‌اش هنوز باقی است. در ۱۱۶۱ق همراه با دو مدرسۀ بزرگ و کوچک خان، حمام خان و بازار خان یا قیصریه به وسیلۀ حاکم یزد محمدتقی‌خان یزدی پسر میرزا محمد باقر و سرسلسله خاندان خوانین یزد احداث و تا ۱۲۱۳ق تکمیل شد. در چهار طرف میدان مغازه‌هایی با سردرهای هلالی و راهرویی سرپوشیده و سایبان‌گونه قرار دارد. قیصریه و مسجد ریگ به آن راه دارد. حمام‌خان که بعدها گرمابه نور نام گرفت، از چند ورودی، سربینه‌ای با سقف گنبدی و یک نورگیر زیبا و دیوارهای نقاشی‌شده و یک استخر تشکیل شده است و در دورۀ پهلوی تبدیل به چایخانۀ سنتی شد. در سر بازار معروف به بازار تبریزیان، مدرسۀ نو یا مدرسۀ عبدالرحیم‌خان از اوایل دورۀ قاجار قرار داشت که در ۱۳۴۹ش تخریب و مدرسه‌ای جدید، همراه کتابخانۀ سریزدی در آن احداث شد. در میدان خان آب‌انباری به‌نام آب‌انبار خواجه از ۹۹۹ق و دورۀ شاه‌عباس اول صفوی باقی است که به‌سبب داشتن دو دهانه در شمال آن که به بازار خان و میدان باز می‌شود، به آب‌انبار دو دهنه نیز شهرت دارد.