میرزا بابا نقاشباشی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

میرزا بابا نقّاشباشی (شیراز ح ۱۱۷۸ـ ح ۱۲۴۰ق)

تابلوي فتحعلي‌شاه قاجار نشسته بر قالي، اثر ميرزا بابا نقاشباشي

نقاش و قلمدان‌نگار ایرانی. از بنیادگذاران مکتب پیکرنگاری درباری، و از نقاشان برجستۀ دوران زندیه، و فتحعلی‌شاه قاجار بود. در آثارش از یک‌سو نگارگری سنّتی، و شیوۀ فرنگی‌سازی را درهم آمیخت، و از سوی دیگر جلال و وقار درباری را تجسّم بخشید. نقاشی‌هایش واجد قالبی فردی و خاص‌اند؛ این شیوه بعدها به مکتب پیکرنگاری درباری شهرت یافت. در دربار کریم‌خان زند هنرآفرینی کرد. از بانیان فن رنگ‌روغن در ایران بود و پیش از کمال‌الملک از این روش بهره ‌برد. نیز در آبرنگ، فنون میناکاری، جواهرسازی، و نقاشی زیرلاکی بسیار مهارت داشت. اغلب مضامین سنّتی، روزمره، و درباری را تصویر می‌کرد. نمایش حالات، ساخت‌وپرداخت چهره‌‌ها، و رعایت تناسبات پیکر آدمی، از توانایی‌های او در طراحی نشان دارند. در زمان فتحعلی‌شاه قاجار به دریافت لقب نقاشباشی نائل آمد. ازجمله آثارش عبارت‌اند از فتحعلی‌شاه ‌نشسته بر قالی (۱۲۱۳ق، کتابخانۀ سلطنتی وینزور)، هرمز پسر انوشیروان(۱۲۰۴ق)، قلمدان جنگ چالدران، زن و مردی جوان در حال عیش و نوش (آبرنگ)، پیرمردی با دو دختر (۱۲۲۴ق، میناکاری‌شده بر روی انفیه‌دان)، و گل و مرغ (۱۲۱۸ق، قاب آینه).