هاشم بن عبد مناف
هاشِم بن عَبْدِ مَناف (۲۰۱ـ غزّه ۱۲۶پ‌ق)
(عمرو بن عبدمناف، معروف به هاشم) جد دودمان بنی هاشم، نیای دوم پیامبر اسلام (ص) و از شخصیت‌های بزرگ و بانفوذ قریش. به‌سبب منزلت و نیز قامت بلندی که داشت وی را «عمرو العُلی» می‌خواندند. او به کعبه اهمیت بسیار می‌داد و قریش را به تکریم و احترام زائران تشویق می‌کرد. هنگامی‌که در مکه قحطی روی داد، با دست خود برای زائران نان خُرد می‌کرد و از این جهت به هاشم (یعنی خُردکننده) شهرت یافت. هاشم سه برادر به نام‌های عبد شمس (جدّ بنی‌امیه)، مُطَلِب و نُوفل داشت. به گفتۀ سیره‌نویسان، هنگام تولد انگشت (یا پیشانی) هاشم به پیشانی عبد شمس چسبیده بود که به‌وسیلۀ شمشیر از هم جدا کردند؛ از این روی، برخی گفتند بین فرزندان و نسل آن دو (بنی‌هاشم و بنی‌امیه) درگیری و خون‌ریزی روی خواهد داد که چنین نیز شد. هاشم نخستین کسی بود که برای تجارت قریش دو سفر تابستانی و زمستانی مقرر کرد که در سورۀ قریش نیز بدان اشاره شده است. وی همچنین برای بالابردن سطح بازرگانی اهل مکه با امرای غَسان پیمان بست. او مردی تاجر و خوش‌سیما بود. در مراجعت از یکی از سفرهای تجاری به شام، به یثرب (مدینه) رفت و با سَلمی، دختر عمرو خزرجی که از طایفۀ بنی‌عدی بن نجار بود، ازدواج کرد، و تنها عبدالمطلب، جدّ رسول خدا، از این زن به‌دنیا آمد. بنابر روایات، هاشم در یکی دیگر از سفرهای تجاری خود به شام، در شهر غزّه واقع در فلسطین درگذشت و در همان‌جا دفن شد.