همایون گورکانی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

هُمایونِ‌ گورْکانی (کابل ۹۱۳ـ دهلی ۹۶۴ق)

دومین پادشاه از سلسلۀ تیموریان هند که در دو مرحله از ۹۳۷ـ۹۴۷ و از ۹۶۳ـ۹۶۴ق به حکومت رسید. فرزند بابُر، مؤسس سلسلۀ تیموریان بود. در آغاز سلطنت، با مخالفت و شورش برادران خود و امرای افغان مواجه شد و سرانجام در فاصلۀ ۹۴۶ـ۹۴۷ق در چوسه و قنوج از شیرشاهِ سوری شکست خورد و سلطنت دهلی را از دست داد. همایون ناچار به ایران و دربار صفوی پناهنده شد و مورد حمایت شاه‌طهماسب اول (حک: ۹۳۰ـ۹۸۴ق) قرار گرفت. او تا ۹۵۱ق در ایران اقامت گزید و با کمک نظامی شاه‌طهماسب قندهار و کابل را در ۹۵۲ تصرف کرد. در ۹۶۳ق، با فرصت‌طلبی از جنگ‌های داخلی خانوادگی، میان جانشینان شیرشاه بر آن‌ها پیروز شد و دوباره تاج‌وتخت دهلی را به‌دست آورد (۹۶۳ق)، اما اندکی بعد درگذشت. همایون دوستدار علم و هنر بود و به هنگام بازگشت از ایران، تنی‌چند از دانشمندان و هنرمندان ایرانی را با خود به هند برد که این افراد سهم فراوانی در تأثیر و گسترش فرهنگ ایرانی در هنر داشتند.