هوانوردی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

هوانوردی (aeronautics)
علم‌ حرکت در جوّ زمین‌، با به‌کاربردن نتایج علومی همچون آیرودینامیک‌[۱]، سازه‌های‌ هواپیما، رانش‌ جت‌ و موشک‌، و ناوبری‌ هوایی[۲]. در هوانوردی‌ مادون‌صوت‌[۳]، نیروهای‌ آیرودینامیکی‌ متناسب‌ با مجذور سرعت‌ افزایش‌ می‌یابند. هوانوردی‌ تراصوتي[۴] گستره‌ای‌ از سرعت‌ها،‌ از کمی زیر سرعت‌ صوت‌ تا کمی بالاتر از سرعت صوت را دربرمی‌گیرد و برای طراحی‌ هواپیما بسیار تعیین‌کننده است. در سطح دریا، امواج‌ صوتی‌ معمولی‌، با سرعتی‌ حدود ۱۲۲۵ کیلومتر در ساعت‌ حرکت‌ می‌کنند. هوایی‌ که‌ با کمتر از این‌ سرعت در جلو هواپیما حرکت‌ می‌کند‌، از سر راه‌ امواج‌ صوتی‌ کنار رانده می‌شود، اما با نزدیک‌شدن‌ سرعت‌ هواپیما به‌ سرعت‌ امواج‌ صوتی‌، هوا فرصت‌ کنار رفتن‌ از جلو‌ هواپیما را پیدا نمی‌کند و هواپیما به ناچار باید هوا را بشکافد تا به راه‌ خود ادامه‌ دهد؛ درنتیجه،‌‌ امواجِ‌ ضربه[۵] ایجاد می‌شوند که‌ توان بسیاری از هواپیما می‌گیرند و از نظر‌ طراحی‌ مشکلاتی ایجاد می‌کنند. روی‌ زمین‌، اثر امواج‌ ضربه‌ به‌صورت‌ صدای‌ شکستن‌ دیوار صوتی[۶] حس‌ می‌شود. زمانی تصور می‌شد که‌ هواپیما نمی‌تواند با سرعتی‌ بیشتر از سرعت‌ صوت‌ حرکت‌ کند، از این‌رو اصطلاح دیوار صوتی[۷] متداول‌ شد. هوانوردی‌ فراصوتي يا مافوق‌صوت[۸] با سرعت‌های‌ بالاتر از سرعت‌ صوت‌ سروکار دارد و از یک‌ نظر،‌ قدمتی بیشتر از هوانوردی‌ دارد، زیرا پرتاب‌شناسی‌[۹] (بالستیک)، یا بررسی حرکت گلوله‌ها در هوا، اندکی‌ پس‌ از ساخت‌ سلاح‌های‌ گرم‌ شروع‌ شد. علم اَبَرصوت[۱۰] جریان‌های‌ هوا و نیروها را در سرعت‌هایی‌ بالاتر از پنج‌ برابر سرعت‌ صوت،‌ پنج‌ ماخ‌، بررسی می‌کند. این‌گونه سرعت‌ها در موشک‌های‌ هدایت‌شونده[۱۱]، موشک‌های‌ فضاپیما، و هنگام عملکرد مفاهیم‌ پیشرفته‌ای‌ مانند نشست‌وبرخاست‌ افقی[۱۲] کاربرد دارند. در هر گستره‌ای‌ از سرعت‌، لازم است جسم‌ پرنده به‌شکلی باشد که‌ اثر مقاومت‌ هوا را کاهش‌ دهد. هوانوردی‌ غیر از فضانوردی[۱۳] یا‌ علم‌ حرکت‌ در فضاست‌. ناوبری‌ ستاره‌ای[۱۴] گونه‌ای ناوبری‌ براساس‌ موقعیت‌ ستارگان‌ در آسمان‌، و بخشی از هوانوردی است که برای هدایت هواپیما و کشتی از آن استفاده می‌کنند.

 


  1. aerodynamics
  2. aerial navigation
  3. subsonic aeronautics
  4. transsonic areonautics
  5. Shock waves
  6. sonic boom
  7. sound barrier
  8. supersonic aeronautics
  9. ballistics
  10. hypersonics
  11. guided missiles
  12. (horizontal takeoff and landing (HOTOL
  13. astronautics
  14. Astronavigation