وقواق

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

وَقْواق

(یا واق‌واق) نام جزیره یا جزایری ناشناخته، احتمالاً در اقیانوس هند یا اقیانوس آرام. این نام را شاید به تقلید از بانگ بعضی پرندگان یا جانوران دیگر ساخته‌اند. در آثار مؤلفان اسلامی قرون میانۀ ذکر آن آمده است. در این آثار از وقواق به‌مثابۀ یک یا چند جزیره یاد کرده‌اند که ساکنان آن تیره‌گون و دارای زبانی خاص خود بوده‌اند؛ در آن‌جا طلا به‌فراوانی یافته می‌شده و درختانی داشته که میوۀ آن به‌صورت آدمی‌زاد بوده است. این درخت و میوه‌اش را نیز وقواق یا واق‌واق نامیده‌اند. وقواق از مهم‌ترین نام‌های امکنه در آثار جغرافیایی است. پژوهندگان اروپایی تقریباً هر جزیره یا شبه‌جزیره در اقیانوس هند و اقیانوس آرام را با آن مطابق شمرده‌اند، اما اغلب محل این سرزمین را به دو جزیرۀ ماداگاسکار و سوماترا محدود می‌دانند. مسعودی، این فقیه و بزرگ بن شهریار، دریانورد ایرانی، از وقواق افریقایی سخن گفته‌اند، اما ابوریحان بیرونی آن‌جا را با قُمار (خِمْر، کامبوج کنونی) مطابق می‌داند. برخی از اروپاییان، از سواحل شرقی افریقا تا برنئو و حتی ژاپن و فیلیپین را محل واقواق دانسته‌اند. در نوشته‌های مؤلفان اسلامی از آب‌های وق‌واق با نام‌های بحرالهندی، بحرالزنج، بحرالحَبَش و بحرالفارس (دریای پارس) یاد شده است. ابن فقیه از وقواق الصین (وقواق چین) و وقواق الیَمَن نام می‌برد. بعضاً میوۀ انسان‌گونۀ وقواق را نارگیل یا میوه‌ای دیگر شبیه به آن دانسته‌اند و نیز احتمال داده‌اند که نام وقواق برگرفته از نام قبیلۀ سیاه‌پوست پَکپک (به عربی فکفک) در جزیرۀ سوماترا و یا درخت بکوونگ در همان‌جا، یا وَکوا در ماداگاسکار است.