نمایش مبدأ برای ولز، اورسون (۱۹۱۵ـ۱۹۸۵)

{{جعبه زندگینامه
|عنوان =اورسون ولز
|نام =Orson Welles
|نام دیگر=
|نام اصلی=
|نام مستعار=
|لقب=
|زادروز=۱۹۱۵م
|تاریخ مرگ=۱۹۸۵م
|دوره زندگی=
|ملیت=امریکایی
|محل زندگی=
|تحصیلات و محل تحصیل=
| شغل و تخصص اصلی =کارگردان
|شغل و تخصص های دیگر=بازیگر، فیلم نامه نویس
|سبک =
|مکتب =
|سمت =
|جوایز و افتخارات = دریافت جایزه یک عمر فعالیت سینمایی از موسسه فیلم امریکا در ۱۹۷۵
|آثار =همشهری کین (۱۹۴۱)؛ بانویی از شانگهای (۱۹۴۸)؛ مرد سوم (۱۹۴۹) 
|خویشاوندان سرشناس =
|گروه مقاله =سینما
|دوره =
|فعالیت های مهم =
|رشته =
|پست تخصصی =
|باشگاه =
}}
[[پرونده:40103700-2.jpg|بندانگشتی|اورسون ولز]]
وِلْز، اورسون (۱۹۱۵ـ۱۹۸۵)(Welles, Orson)<br /> [[File:40103700.jpg|thumb|اورسون وِلز]]
بازیگر، فیلم‌نامه‌نویس، و کارگردان امریکایی سینما و تئاتر. ''همشهری کین''<ref>''Citizen Kane'' 
</ref> (۱۹۴۱) نخستین و مهم‌ترین فیلم اوست که کارگردانی، تهیه‌کنندگی و بازیگری آن را برعهده داشت. ''بانویی از شانگهای''<ref>''The Lady from Shanghai'' 
</ref> (۱۹۴۸) ‌و ''نشانی از شر''<ref>''Touch of Evil'' </ref> از دیگر فیلم‌های اوست که به گونۀ فیلم نُوار<ref>film noir </ref> تعلق دارند؛ او در فیلم ''مرد سوم''<ref>''The Third Man'' </ref> (۱۹۴۹) شخصیت هری لایم<ref>Harry Lime</ref> را بازی کرد. اورسون ولز از ۱۶سالگی در دوبلین<ref> Dublin</ref>، ایرلند بر روی صحنه رفت. با [[هاوسمن، جان (۱۹۰۲ـ ۱۹۸۸)|جان هاوسمن]]<ref> John Houseman</ref> در ۱۹۳۷ تئاتر مرکوری<ref> Mercury Theatre </ref> را در نیویورک بنا نهاد و ازجمله اجرایی از ''یولیوس سزار''<ref>''Julius Caesar''</ref> را با لباس‌های مدرن به‌روی صحنه برد. در ۱۹۳۸ برنامه‌ای رادیویی از ''جنگ دنیاها''<ref>''The War of the Worlds''</ref> ‌اثر [[ولز، هربرت جورج (۱۸۶۶ـ۱۹۴۶)|اچ جی ولز]]<ref> H G Wells </ref> ‌را چنان واقع‌گرایانه اجرا کرد که ترس و هراس از حملۀ مریخی‌ها سراسر امریکا را فراگرفت. در ۱۹۳۹ به هالیوود رفت. ''همشهری کین'' با نوآوری در نورپردازی، زوایا و حرکات دوربین به یکی از شاهکارهای تاریخ سینما تبدیل شده است. ولی آثار بعدی او به‌سبب دخالت‌های استودیو ـ همچون فیلم ''خانوادۀ باشکوه آمبرسون''<ref>''The Magnificent Ambersons'' </ref> (۱۹۴۲) ‌ـ با مشکلاتی روبه‌رو شد و او ترجیح داد که بیشتر در اروپا کار کند؛ بنابراین، فعالیتش در هالیوود به بازی در فیلم‌های دیگران و تعداد کمی کارگردانی محدود شد. از دیگر فیلم‌های اوست: ''بیگانه''<ref>''The Stranger'' </ref> (۱۹۴۶)، ''مکبث''<ref>Macbeth </ref> ‌(۱۹۴۸)‌‌‌ ، ''اُتللو''<ref>''Othello''</ref> (۱۹۵۲)، ''ناقوس‌های نیمه‌شب''<ref>''Chimes at Midnight'' </ref> (۱۹۶۶)، و ''ت مثل تقلب''<ref>''F for Fake'' </ref> (۱۹۷۳). ‌اورسون ولز در ۱۹۷۵ جایزۀ یک عمر فعالیت سینمایی را از مؤسسۀ فیلم امریکا<ref>American Film Institute</ref>&nbsp;دریافت کرد. در ۱۹۹۸ ریک اشمیدلین<ref>Rick Schmiidlin </ref>، والتر مارچ<ref>Walter Murch </ref>، جاناتان روزنبام<ref>Jonathan Rosenbaum </ref>، و باب اونیل<ref>Bob O’Neil </ref> برای ترمیم فیلم ''نشانی از شر'' جایزۀ ویژه‌ای را در مراسم اعطای جوایز انجمن منتقدان سینمایی<ref>''Film Critics Awards'' </ref> لوس‌آنجلس دریافت کردند. در مراسم اعطای جوایز منتقدان سینمایی نیویورک<ref>New York Film Critics Circle Awards</ref> در ۱۹۹۸، به نسخۀ ترمیم‌شده یا «نسخۀ کارگردان» این فیلم تقدیرنامۀ ویژه اعطا شد.

&nbsp;

----

[[Category:سینما]] 
[[Category:جهان - اشخاص]]
<references />