نمایش مبدأ برای پاسکال، بلز (۱۶۲۳ـ۱۶۶۲)


{{جعبه زندگینامه
|عنوان =بلز پاسکال
|نام = Blaise Pascal
|نام دیگر=
|نام اصلی=
|نام مستعار=
|لقب=
|زادروز=۱۶۲۳م
|تاریخ مرگ=۱۶۶۲م
|دوره زندگی=
|ملیت=فرانسوی
|محل زندگی=
|تحصیلات و محل تحصیل=
| شغل و تخصص اصلی =ریاضی دان
|شغل و تخصص های دیگر=فیزیک دان
|سبک =
|مکتب =
|سمت =
|جوایز و افتخارات =
|آثار = اندیشه ها (۱۶۷۰)
|خویشاوندان سرشناس =
|گروه مقاله =ریاضیات
|دوره =
|فعالیت های مهم =
|رشته =
|پست تخصصی =
|باشگاه =
}}پاسْکال، بِلز (۱۶۲۳ـ۱۶۶۲)(Pascal, Blaise)<br /> [[File:13034900.jpg|thumb|پاسْکال، بِلز]] فیلسوف و دانشمند فرانسوی. در زمینۀ [[هیدرولیک]]<ref>hydraulics </ref>، [[حساب دیفرانسیل و انتگرال]]<ref>calculus </ref>، و نظریۀ ریاضی احتمال<ref>mathematical theory of probability </ref> تحقیق کرد و موجب گسترش این مباحث شد. پاسکال ضمن تحقیقات ریاضی خود، دامنۀ شناخت کلی مقاطع مخروطی<ref>conic sections </ref> را توسعه بخشید، دستگاه نمادی جبری<ref>algebraic notational system </ref>ای معرفی کرد که با دستگاه دکارت<ref>Descartes </ref> برابری می‌کرد، و کاربرد مثلث حسابی<ref>arithmetical triangle</ref>، معروف به مثلث پاسکال<ref> pascal’s triangle</ref>، را برای بررسی احتمالات رواج داد (← [[مثلث_پاسکال|مثلث_پاسکال]]). او با فرما<ref> Fermat </ref> دو مسئلۀ خاص احتمال را بررسی کرد: یکی احتمال این‌که هنگام ریختن تاس، وجه خاصی از تاس در تعداد مفروضی از دفعات رو بیاید؛ و دوم مسئلۀ تقسیم جایزه بین بازیکنان بازی نیمه‌تمام، با این فرض که امتیازهای بازیکنان در هنگام قطع بازی و امتیازهای لازم برای بردن بازی معلوم باشد. پاسکال با استفاده از مثلث حسابی به تحلیل ترکیبیاتیِ<ref>combinational analysis </ref> این مسئله پرداخت. از ۱۶۵۷ تا ۱۶۵۹، نظریۀ تقسیم‌ناپذیرها<ref>theory of indivisibles</ref>ی خود را، که پیش‌درآمد حساب انتگرال بود، تکمیل کرد و توانست با آن به بررسی مسائل بی‌نهایت کوچک‌ها<ref> infinitesimals </ref>، از قبیل محاسبۀ مساحت و حجم، بپردازد. پاسکال در زمینۀ [[هیدروستاتیک]]<ref>hydrostatics </ref> به تکرار آزمایش [[توریچلی، اوانجلیستا (۱۶۰۸ـ۱۶۴۷)|اوانجلیستا توریچلی]]<ref>Evangelista Torricelli</ref>، فیزیک‌دان ایتالیایی، پرداخت تا ثابت کند فشار هوا ستونی از جیوه را برقرار نگه می‌دارد. او تأیید کرد که لازم است در فضای بالای لوله خلأ باشد، و درصدد برآمد ثابت کند ستون جیوه با نیروی وزن هوا، که بر سطح جیوه در مخزن پایین لوله وارد می‌شود، برقرار می‌ماند. پاسکال این نظر را مطرح کرد که در ارتفاع‌های بالا هوای کمتری در اطراف لوله وجود دارد و ستون کوتاه‌تر خواهد بود. ضعف جسمی مانع از این شد که خود آزمایشی در این‌باره صورت دهد و اجرای آن را به شوهر خواهرش محول کرد. در ۱۶۴۸، آزمایش‌ها در پوئی ـ دو ـ دوم<ref> Puy-de-Dome</ref> روی ستون جیوه صورت گرفت و نتایج مورد انتظار به دست آمد. این نتایج سریعاً منجر به تحقیقاتی دربارۀ استفاده از فشارسنج جیوه‌ای<ref> mercury barometer </ref> برای پیش‌بینی وضع هوا شد. پاسکال سپس به بررسی فشار در مایعات و گازها پرداخت و کشف کرد که فشار در همۀ جهات، در سراسر مایع، به تساوی منتقل می‌شود و جهت آن همواره عمود بر هر سطح از مایع است. اصل پاسکال<ref>Pascal’s principle </ref>، که در مقاله‌ای از او دربارۀ هیدروستاتیک مطرح شد (۱۶۵۴)، کاربردهایی اساسی در هیدروستاتیک دارد و بر کارکرد ماشین‌های هیدرولیکی، مانند پرس هیدرولیک و جک هیدرولیکی، حاکم است. پاسکال بین ۱۶۴۲ تا ۱۶۴۵، ماشینی برای انجام عملیات جمع و تفریق ساخت و سپس، ترتیبی برای تولید و فروش این ماشین‌حساب داد. حداقل هفت دستگاه از این «رایانه‌ها» هنوز موجود است. در ۱۶۵۲، یکی از این رایانه‌ها به ملکه کریستینا<ref>Queen Christina </ref>، ملکۀ سوئد، تقدیم شد. پاسکال در کلرمون ـ فران<ref>Clermont-Ferrand </ref> زاده شد. در نوجوانی با دکارت و فرما، ریاضی‌دانان مشهور، در پاریس ملاقات کرد. از ۱۶۵۴، روابط نزدیکی با دیر ژانسنیست‌<ref>Jansenist </ref>ها در پور رویال<ref>Port Royal </ref> برقرار کرد. در کتاب ''نامه‌های ولایتی''<ref>''Lettres Provinciales/Provincial letters'' </ref> (۱۶۵۶) خود از یکی از شخصیت‌های برجستۀ فرقۀ یانسنی، با نام [[آرنو (پسر)، آنتوان (۱۶۱۲ـ۱۶۹۴)|آنتوان آرنو]]<ref>Antoine Arnauld</ref> (۱۶۱۲ـ۱۶۹۴)، در برابر ژزوئیت‌ها<ref>Jesuits</ref> (یسوعیان) دفاع کرد. کتاب ''اندیشه‌ها''<ref>''Pensées''</ref> (۱۶۷۰) بخشی از دفاعیه‌ای ناتمام از دین مسیحی است. آخرین برنامۀ او طراحی نظام حمل‌و‌نقل عمومی پاریس بود که در ۱۶۶۲ افتتاح شد. پاسکال با تحقیقات پیش‌گامانه‌اش دربارۀ فشار مایعات، پایه‌ای برای علوم هیدرولیک و هواشناسی به دست داد. واحد فشار را در سیستم بین‌المللی اوزان و مقادیر به افتخار او، پاسکال<ref> pascal</ref> نامیده‌اند. یک پاسکال برابر با فشار یک نیوتون بر متر مربع است.

<br />

----

[[Category:ریاضیات]] 
[[Category:(ریاضیات)اشخاص و آثار]] 
[[Category:فیزیک و مکانیک]] 
[[Category:(فیزیک و مکانیک)اشخاص و آثار]]
<references />