پرناک

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

پُرْناک

قبیلۀ ترکمان، از قبایل اصلی اتحادیۀ آق‌قویونلو، ساکن ناحیۀ دیاربکر که پس از توسعۀ دولت آق‌قویونلو در ایران و عراق پراکنده شدند. نام این مردم ضمن حوادث ۸۴۰ ق/۱۴۳۷م و درگیری‌های داخلی اتحادیۀ آق‌قویونلو به‌میان آمد و تا انقراض صفویه برقرار بود. حکومت شیراز از اوایل پادشاهی سلطان یعقوب آق‌قویونلو در اختیار منصوربیگ پرناک (۹۰۳ق) قرار گرفت و پس از آن به فرزندش قاسم‌بیگ رسید. باریک‌بیگ/بایرک‌بیگ پرناک به کمک پرناک‌های عراق در ۹۰۹ق سلطنت کوچکی در بغداد برپا کرد که در ۹۱۴ق به‌دست شاه‌اسماعیل اول صفوی برافتاد. باریک‌بیگ در جنگ چالدران از فرماندهان سپاه عثمانی بود. پیر‌بوداق‌خان پرناک، حاکم تبریز، در ۱۰۲۵ق در جنگ با عثمانیان کشته شد و پسرش شاه‌بنده‌خان که در ۱۰۲۸ق حاکم تبریز شده بود در ۱۰۳۴ق در جنگ با گرجیان به‌قتل رسید و پسرش پیربوداق‌خان ثانی جانشین پدر شد. شاه‌قلی‌‌سلطان پرناک در اواخر دورۀ شاه‌طهماسب حاکم نیمی از خراسان بود. مرتضی‌قلی‌سلطان پرناک در عهد شاه‌اسماعیل دوم حاکم شهر و در عهد خدابنده حاکم استرآباد شد. پرناک‌های استرآباد ظاهراً اعقاب‌ همراهان او بودند. سپاه فتحعلی‌خان قاجار، که در ۱۱۳۵ق برای جنگ با افغان‌ها به اصفهان آمده بود، مرکب از قاجار و پرناک بود.