پشه
پَشه (mosquito)
گروهی از حشرات پرنده. جنس مادۀ آن‌ها قطعات دهانی سوزن‌مانندی دارد و قبل از تخم‌گذاری خون می‌مکد. پشه‌های نر از شیره‌های گیاهی تغذیه می‌کنند. برخی از پشه‌ها عامل انتقال بیماری‌هایی ازجمله مالاریایند (خانوادۀ کولیسیده[۱]، راستۀ دوبالان[۲]). بوی بدن انسان، اسید لاکتیک موجود در عرق، و گرمای بدن پشه‌هایی را که در فاصلۀ کم بدن باشند، جذب می‌کند. واکنش‌های گوناگون بدن افراد به نیش پشه ناشی از درجات گوناگون حساسیت بدن است، نه شدت نیش. حشرۀ ماده برای جلوگیری از لخته‌شدن خون بزاق خود را به بدن فرد تزریق می‌کند که باعث بروز واکنش حساسیتی می‌شود. هر پشه در هر بار تغذیه چهار میکرولیتر خون می‌خورد. ترکیبات طبیعی دفع‌کنندۀ پشه عبارت‌اند از روغن اسطوخودوس[۳]، سنبل هندی[۴] حاصل از علف لیمو[۵] که نوعی علف خاص مناطق حاره است، آویشن[۶]، و روغن اوکالیپتوس. بخشی از چرخۀ حیات انگل عامل مالاریا در بدن پشه و بخشی دیگر در بدن انسان می‌گذرد. پشۀ آنوفل آلوده انگل‌ها را وارد جریان خون انسان می‌کند. انگل با جریان خون به کبد می‌رود و سپس، در بدن به گویچه‌های قرمز حمله می‌کند و بهصورت غیرجنسی تکثیر می‌شود. یاخته‌های آلوده پاره می‌شوند و اسپور یا مروزوئیت‌ها را در خون رها و بدین‌ترتیب، یاخته‌های بیشتری را آلوده می‌کنند. پس از چند نسل انگل به شکل جنسی خود تبدیل می‌شود. چنانچه پشه در این مرحله انسان را بگزد، شکل جنسی انگل با خون به درون معدۀ پشه وارد می‌شود. در آن‌جا لقاح صورت می‌گیرد و یاختۀ تخم بهصورت غیرجنسی تکثیر و به غده‌های بزاقی پشه منتقل می‌شود. در این مرحله، انگل برای واردشدن در خون فرد سالم و تکمیل چرخۀ زندگی‌اش آماده است.