چرخ ریسک

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

چرخ‌ریسَک (tit)

چرخ‌ريسَک

هر یک از ۶۵ گونه پرندۀ حشره‌خوارِ[۱] بندباز[۲]، از خانوادۀ چرخ‌ریسک‌ها[۳]، راستۀ گنجشک‌سانان[۴]. هشت تا بیست سانتی‌متر طول دارند و دارای پرهایی طوسی یا سیاه‌اند که اغلب نشان‌های آبی یا زرد دارند. چرخ‌ریسک‌ها در اوراسیا[۵]، افریقا، و افریقای شمالی یافت می‌شوند. در افریقای شمالی به چرخ‌ریسک برّ جدید[۶] موسوم‌اند.

گونه‌ها. همۀ گونه‌های بریتانیایی حشره‌خوارند. این گونه‌ها شامل چرخ‌ریسک سرآبی[۷] Parus caeruleus است که در باغ‌ها یافت می‌شود. رنگ غالب این پرنده آبی، پشتش سبز، و گلویش سیاه است. چرخ‌ریسک پس‌سرسفید[۸] Parus ater دارای سری سیاه است، و لکه‌ای سفید در ناحیۀ پس سر دارد. چرخ‌ریسک بزرگ[۹] Parus major حدود پانزده سانتی‌متر طول دارد و پشت، سینه و پهلوهایش زردرنگ است. بال‌ها و دم طوسی، و گلویش سیاه‌اند. چرخ‌ریسک مردابی[۱۰] Parus palustris و چرخ‌ریسک بیدی[۱۱] Parus montanus شبیه چرخ‌ریسک پس‌سرسفیدند، جز آن‌که در گونۀ اخیر پس سر و نقاط روی بال سفیدند. چرخ‌ریسک دم‌بلند[۱۲] Aegithalos caudatus حدود سیزده سانتی‌متر طول دارد و دارای پرهای دمی بلندی است که به‌تدریج سیاه شده‌اند. چرخ‌ریسک ریش‌دار[۱۳] Panurus biarmicus چرخ‌ریسک واقعی نیست. این گونه بیشتر در نورفُک[۱۴] یافت می‌شود و نر آن حدود پانزده سانتی‌متر طول دارد. رنگش قرمز روشن است و طره‌ای از پرهای سیاه روی جوانب سرش قرار گرفته است. گونه‌های امریکای شمالی عبارت‌اند از چرخ‌ریسک کاکل‌دار[۱۵] Parus bicolor که تاجی طوسی‌رنگ دارد، و چرخ‌ریسک سرسیاه[۱۶] Parus atricapillus. در ایران، از خانوادۀ چرخ‌ریسک شش گونه شناسایی شده است که عبارت‌اند از چرخ‌ریسک سرسیاه، چرخ‌ریسک پس‌سرسیاه Parus lugubris، چرخ‌ریسک تورانی Parus bokharensis، چرخ‌ریسک سرآبی، و چرخ‌ریسک سینه‌زرد Parus flavipectu.



  1. insectivorous
  2. acrobatic
  3. paridae
  4. passeriformes
  5. Eurasia
  6. chickadees
  7. blue tit
  8. coal tit
  9. great tit
  10. marsh tit
  11. willow tit
  12. long-tailed tit
  13. bearded tit
  14. Norfolk
  15. tufted titmouse
  16. black-capped chickadee