چمر

چَمَر

سوگ‌آیین سنتیِ عشایر لُر و کُرد ایران. به آوازی که در این سوگ‌آیین می‌خوانند چَمَری می‌گویند. چمر را می‌توان صورت عمومی‌شدۀ آیین‌ سیاوشان دانست. عشایر کرد و لر پس از درگذشتِ مردی از مردانِ عشیرۀ خود آیینِ سوگواری پرسوز و گدازی برپا می‌دارند که با خرج‌کشی همراه است. برای زنان چَمَر نمی‌گیرند. عناصر اصلی برای اجرای این مراسم عبارت‌اند از ساز و دهل‌نوازان؛ بی‌ییش که یک یا دو شاعر بومی اند و اشعار نمایش را می‌سرایند و به سوگ می‌خوانند؛ روکَرها که شش نفر یا بیشترند و بی‌ییش را همراهی می‌کنند. نریانِ (اسبِ نر) مرده را با پارچه‌های سیاه و رنگین می‌آرایند و تفنگِ او را در میانۀ میدان از داری می‌آویزند. آن‌گاه در حالی‌که مردانی عَلم و کُتل را حمل می‌کنند، کسانی به زبان لری بر اسب نفرین می‌فرستند. سوگ‌آیینِ چمر از برآمدنِ آفتاب تا نیم‌روز با نوای هق‌هق‌گونۀ بی‌ییش و روکرها و نوازندگان ادامه می‌یابد و صاحبان عزا، در حالی‌که زنِ جوانی گیسِ بافتۀ خود را بریده و بر مچ دست بسته است، به پیشواز و بدرقۀ مهمانان می‌روند. ساز و آواز پس از صرف ناهار از سر گرفته می‌شود و ممکن است تا چند روز ادامه یابد. روایت‌های دیگری نیز از این آیین در دست است، اما عناصر بنیادین آیین کمابیش در همۀ روایت‌ها یکی است.