کارلتون، ویلیام (۱۷۹۴ـ۱۸۶۹)
کارْلْتون، ویلیام (۱۷۹۴ـ۱۸۶۹)(Carleton, William)
رماننویس ایرلندی. در خانوادهای گیلیزبان در پریلیسک[۱]، در کانتی تایرون[۲]، زاده شد و در مدارس سرّی[۳]، کلاسهای درس غیررسمی و سرّی کاتولیک، که در فضای باز برگزار میشدند، آموزش دید. رمانپیامبر سیاه[۴] (۱۸۴۶) را بر پایۀ تجربههای شخصی از قحطی سالهای ۱۸۱۷ و ۱۸۲۲ نوشت. از دیگر رمانهای اوست: فاردُروفای خسیس[۵] (۱۸۳۷)، رودیِ خانه به دوش[۶] (۱۸۴۵)، ولنتاین مکلاچی[۷] (۱۸۴۵)، و مأمور عشریه[۸] (۱۸۴۹). داستانهایی را که برای نشریۀ کریسچن اگزمینر[۹] نوشته بود در ۲ جلد با نام خصلتها و داستانهای روستاییان ایرلندی[۱۰] (۱۸۳۰ـ۱۸۳۳) منتشر کرد که در آنها به انتقاد از بنیادگرایی کاتولیک میپردازد و غمها و شادیهای زندگی روستایی ایرلندِ پیش از قحطی را ترسیم میکند. این مجموعه را ناشری دوبلینی به نام کاری و شرکا[۱۱] منتشر کرد که حاکی از احیای مجدد صنعت نشر در ایرلند و نیز گواه روشن این واقعیت بود که نویسندۀ ایرلندی به پشتیبانی ناشر بریتانیایی نیازی ندارد. کارلتون در نخستین سالهای نویسندگی، همانگونه که در زندگینامۀ خودنوشت[۱۲] آورده است و بعدها دستمایۀ کتابهایش شد، به سبک و سیاق شخصیتهای رمانهای پیکارِسک[۱۳] زندگی میکرد و شاهد زندگی پرجنبوجوش روستاییان بود. او سرانجام در دوبلین اقامت گزید؛ با دختری پروتستان ازدواج کرد و مذهبش را تغییر داد. کارلتون در آفریدن شخصیتهای ساده و سرزنده و خَلق گفتوگوهای زندۀ روستایی مهارت دارد، اما در طراحی پیرنگ، بهویژه در رمانهایش که مبتنی بر احساسات و ماجراهای عجیبوغریباند، چندان موفق نیست.